با وجود اینکه بازار مشتقات ارزهای دیجیتال رشد چشمگیری داشته و حجم معاملات روزانه ۴ تا ۵ برابر بازار اسپات است، اما میزان پذیرش این بخش هنوز کمتر از ۱۰٪ است. این یعنی فرصتهای بزرگی برای صرافیهای غیرمتمرکز پرپچوال (Perp DEX) وجود دارد. بهعلاوه، موفقیت پروژههایی مانند هایپرلیکویید هم نشان داد که این صرافیها میتوانند توجه کاربران را جلب کنند و در مدت کوتاهی به بازیگران اصلی تبدیل شوند. از این رو، رقابت در دکسها روزبهروز بیشتر میشود و پروژههای مختلف تلاش میکنند با ارتقای تکنولوژی، افزایش نقدینگی، بهبود تجربه کاربری و راهاندازی طرحهای تشویقی، سهم بیشتری از بازار را بهدست بیاورند.
این شرایط توجه بسیاری ازسرمایهگذاران و کاربران را به صرافیهای غیرمتمرکز پرپچوالِ بدون توکن جلب کرده است تا از فرصتهای رشد بینصیب نمانند. اگر شما هم دنبال شکار ایردراپ صرافیهای پرپچوال هستید، در این مطلب از میهن بلاکچین با ما همراه باشید.
آنچه در این مطلب میخوانید
معرفی صرافیهای غیرمتمرکز پرپچوال با احتمال ایردراپ

از زمانی که هایپرلیکویید (Hyperliquid) در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۴ توکن HYPE را ایردراپ کرد و قیمت آن به سقف ۵۰ دلار رسید، مسیر صرافیهای غیرمتمرکز قرارداد دائمی (Perp DEX) وارد مرحلهای تازه شد. هایپرلکوئید بهعنوان نماینده نسل جدید دکسهای پرپچوال مبتنی بر دفتر سفارش، نهتنها یکی از جذابترین پروژههای امسال از نظر اثر ثروتزایی بود؛ بلکه با ثبت سقف قیمتی در محدوده ۴۹ دلار، توجه زیادی را به این حوزه جلب کرد. از آن زمان رقابت میان این نوع صرافیها شدت گرفته و پروژههای زیادی با هدف جذب سرمایه، بهبود نقدینگی و تسهیل تجربه کاربری پا به این عرصه گذاشتهاند.
در ادامه، به معرفی ۵ دکس پرپچوال میپردازیم که با سرعت زیادی در حال رشد هستند یا سرمایه چشمگیری جذب کردهاند. خلاصه اینکه اگر دنبال شکار ایردراپ صرافیهای غیرمتمرکز پرپچوال هستید، موارد زیر پتانسیل بالایی برای آینده دارند.
اجاکس (edgeX)

اجاکس (edgeX) یک صرافی غیرمتمرکز قراردادهای دائمی و یکی از نخستین پروژههایی است که توسط شرکت تجاری امبر گروپ (Amber Group) در جولای ۲۰۲۴ راهاندازی شد. این صرافی در حال حاضر در میان جامعه کاربران کرهای محبوبیت بالایی دارد و تجربه کار با اپلیکیشن موبایل آن نیز بسیار رضایتبخش توصیف شده است.
صرافی غیرمتمرکز پرچوال اجاکس روی لایه ۲ اتریوم، با استفاد از فناوری رولآپ دانش صفر استارکاکس (StarkEx ZK-Rollup) ساخته شده است و میتواند ۲۰۰ هزار سفارش در ثانیه را با تاخیر زمان تطبیق کمتر از ۱۰ میلیثانیه پردازش کند. این قابلیت، پلتفرم edgeX را به الگوی جدیدی برای سرعت و کارایی صرافیهای غیرمتمرکز مشتقات تبدیل کرده است. نرخ کارمزد در edgeX برای سفارشگذار (Maker) برابر با ۰.۰۳۸٪ و برای سفارشبردار (Taker) برابر با ۰.۰۱۵٪ است.
بر اساس آخرین دادهها، درآمد واقعی edgeX در ۳۰ روز گذشته به ۵.۶ میلیون دلار رسیده و از صرافیهای غیرمتمرکز پرپچوال مطرحی مانند جیاماکس (GMX) با ۲.۴۵ میلیون دلار و دیوای دیاکس ( dYdX) با ۱.۲۳ میلیون دلار درآمد پیشیگرفته است. این ارقام نشان میدهد که جریان سرمایه در edgeX واقعی است و کاربران نیز واقعا کارمزد پرداخت میکنند. شایان ذکر است با وجود اینکه حجم معاملات هایپرلیکویید (Hyperliquid) بالاتر است؛ اما از آنجاییکه خودش را بهعنوان یک زنجیره مستقل معرفی کرده است در لیست مقایسه دکسهای پرپچوال دیفای لاما گنجانده نشده است.
از نظر عمق بازار نیز edgeX در حال حاضر بهترین عملکرد را در بین صرافیهای غیرمتمرکز قراردادهای دائمی دارد. بهطور مثال، در جفت معاملاتی بیت کوین – اتریوم (BTC/ETH) اگر فقط ۰.۰۱٪ اختلاف قیمت وجود داشته باشد، اجاکس میتواند از پوزیشنی به ارزش ۶ میلیون دلار پشتیبانی کند. این رقم برای هایپرلیکویید ۵ میلیون دلار، آستر (Aster) ۴ میلیون دلار و لایتر (Lighter) ۱ میلیون دلار است. اگرچه عمق نقدینگی کلی اجاکس هنوز اندکی از هایپرلیکویید پایینتر است؛ اما در اغلب موارد پس از هایپرلیکویید بیشترین عمق بازار را در میان صرافیهای غیرمتمرکز معاملات دائمی دارد.

تیم توسعه صرافی edgeX توسط شرکت آمبر گروپ پشتیبانی میشود که مجموعهای از متخصصان باتجربه در حوزه ارزهای دیجیتال و امور مالی سنتی را از موسسات مطرحی همچون مورگان استنلی (Morgan Stanley)، بانک بارکلیز (Barclays)، گلدمن ساکس (Goldman Sachs) و بایبیت (Bybit) در خود جای داده است. این تیم در حوزه راهاندازی صرافی و مدیریت معاملات بیش از ۷ سال سابقه فعالیت حرفهای دارد.
یکی از نکات متمایز صرافی اجاکس در مقایسه با سایر پروژهها، طراحی استراتژیک خزانه بازارسازی و تامین نقدینگی آن است که احتمالا بهلطف منابع فنی و تجربی شرکت شتابدهنده آمبر گروپ بهدست آمده است. در ساختار رایج صرافیهای غیرمتمرکز قراردادهای دائمی، خزانه (Vault) بهعنوان منبع مرکزی استخر نقدینگی عمل میکند و مسئولیت بازارسازی و مدیریت موقعیتهای لیکوییدشده را بر عهده دارد. باوجود اینکه دادههای آماری نشان میدهد این خزانهها در دورههای سهماهه عموما بازده مثبتی دارند؛ اما همچنان با ریسکهایی مانند حرکت یکطرفه شدید بازار، ورشکستگی یا حملات ناشی از کمبود سرمایه مواجه هستند.
صرافی اجاکس با معرفی استخر نقدینگی اج (eLP) پا را از مدلهای سنتی فراتر گذاشته است و نقدینگی غیرفعال را با مکانیسمهای هوشمند پوشش ریسک ترکیب میکند. این صندوقها همواره نقدینگی لازم برای عمق بازار را تأمین میکنند و بهصورت پویا مانع قرارگرفتن در معرض ریسکهای بزرگ میشوند. بهعلاوه، خزانه استخر نقدینگی اج دارای یک سیستم تنظیم اهرم پویا و یک صندوق بیمه اختصاصی است که متناسب با سود و سطح اهرم در زمان واقعی تنظیم میشود تا از عملیات مخرب توسط صندوقهای بزرگ جلوگیری کند. همچنین ۱۰٪ از سود هر دوره به صندوق بیمه واریز میشود تا بتواند ضررهای ناشی از شرایط بحرانی بازار را جبران کند.
صرافی غیرمتمرکز پرپچوال edgeX قصد دارد در گام بعدی از نسخه فعلی (V1) که مبتنی بر رولآپ است به یک زنجیره مالی اختصاصی با عملکرد بالا (V2) مهاجرت کند. نسخه جدید مبتنی بر یک معماری مالی کاملا ماژولار و ترکیبپذیر است و زیرساخت مناسبی را برای توسعه ابزارهای مالی پیشرفته و یکپارچه فراهم میکند.
لایتر (Lighter)

لایتر (Lighter) یک صرافی غیرمتمرکز قرارداد دائمی جدید در اکوسیستم اتریوم است. این پروژه اولین بار در سال ۲۰۲۳ بهعنوان یک صرافی غیرمتمرکز اسپات روی شبکه آربیتروم (Arbitrum) راهاندازی شد؛ اما در مارس ۲۰۲۴ مسیر خود را تغییر داد و به یک صرافی لایه ۳ مبتنی بر زیکی سینک (zksync) تبدیل شد. سپس در نوامبر ۲۰۲۴، بهطور کامل به یک دکس پرپچوال دانش صفر مهاجرت کرد که بر پایه رولآپ دانش صفر (zk-rollup) ساخته شده است و مکانیزمی شبیه به صرافی edgeX دارد. از لحاظ فنی، صرافی لایتر توانایی نهاییسازی تراکنش در ۵ میلیثانیه و تطبیق ۱۰ هزار سفارش در ثانیه را دارد.
با وجود آنکه دسترسی به صرافی لایتر هنوز فقط از طریق دعوتنامه امکانپذیر است، حجم معاملات روزانه این پلتفرم بین ۱ تا ۲ میلیارد دلار و حجم معاملات تجمعی آن به ۲.۴ میلیارد دلار رسیده است. با توجه به این آمار، لایتر پس از هایپرلیکویید دومین صرافی بزرگ غیرمتمرکز در کل شبکه است که در عین حال رشد سریعی را نیز تجربه میکند.
یکی از دلایل رشد سریع حجم معاملات لایتر، مدل کارمزد صفر آن است که مشابه با سیاست پلتفرم رابینهود (Robinhood) عمل میکند؛ یعنی هم سفارشگذاران و هم سفارشبرداران هیچ کارمزدی پرداخت نمیکنند. البته گفتنی است که بهدلیل همین مدل تراکنش بدون کارمزد، احتمال تجارت شستشو (Wash Trading) در آمار معاملات مطرح شده است. نکته قابلتوجه دیگر این است که لایتر هنوز مدل درآمدزایی مشخص و پایداری ندارد.
از منظر سازوکار پروتکل، صرافی غیرمتمرکز پرپچوال لایتر دارای یک خزانه بازارسازی بومی با عنوان “LLP” است که عملکردی مشابه خزانه “HLP”در هایپرلیکویید دارد. در این مدل، سرمایهگذاران خرد میتوانند وجوه خود را به یک استخر عمومی تزریق کنند. مدیریت این استخر بر عهده معاملهگران حرفهای است و سودها بر اساس نسبت سرمایهگذاری توزیع میشوند. این مکانیزم نیز بدون دریافت هیچگونه کارمزدی اجرا میشود. در حال حاضر، سپردهگذاران خزانه LLP پاداشی به شکل امتیاز دریافت نمیکنند؛ اما کاربرانی که از قبل امتیاز دارند میتوانند آنها را در بازارهای خارج از صرافی (OTC) با قیمتی حدود ۵ دلار برای هر واحد معامله میکنند.
تیم توسعه لایتر به سرپرستی ولادیمیر نوواکوفسکی هدایت میشود که فارغالتحصیل دانشگاه هاروارد است. حضور نوواکوفسکی در پروژههای “Fabric Cryptography” و “Daimo” بهعنوان سرمایهگذار فرشته، پشتوانه فنی و سرمایهگذاری قوی این پروژه را تأیید میکند. همچنین، لایتر مورد حمایت سرمایهگذاران نهادی برجستهای همچون a16z ، Lightspeed Ventures و سایر موسسات سرمایهگذاری ردهاول قرار دارد.
آستر (Aster)

آستر (Aster) حاصل ادغام دو پروژه “Astherus” و “APX”در تاریخ ۳۱ مارس ۲۰۲۴ است. این پلتفرم در ابتدا تمرکز خود را روی نقدشوندگی داراییهای استیکشده گذاشته بود؛ اما اکنون به یکی از مسیرهای اصلی ورود بایننس به بازار صرافیهای غیرمتمرکز قراردادهای دائمی تبدیل شده است. آستر بهشدت با اکوسیستم بیانبی (BNB) یکپارچه است و بهصورت بومی با کیف پول بایننس (Binance wallet) سازگار است. این پروژه بهطور کامل توسط شرکت YZi Labs تأمین مالی میشود و تاکنون بارها توسط چانگپنگ ژائو، مدیرعامل پیشین بایننس، مورد حمایت قرار گرفته است. این پشتوانه قوی باعث شده که آستر از منابع اکولوژیکی و ترافیک گسترده بهرهمند شود.
همانطور که میگویند «سایه درخت بزرگ همیشه گستردهتر است»، آستر نیز با تکیه بر حمایتهای قدرتمند و در سایه انتظارات بالا برای عرضه توکن، به رشد قابلتوجهی در حجم معاملات دست یافته و هماکنون میانگین حجم معاملات روزانه آن به ۲۱۰ میلیون دلار رسیده است.
صرافی غیرمتمرکز پرپچوال آستر از دو حالت معاملاتی پشتیبانی میکند. حالت ساده (Simple) با هدف سادگی و تجربه کاربری آسان طراحی شده و حالت پیشرفته (Pro) برای کاربران حرفهای با نرخ کارمزد ۰.۰۱٪ برای میکرها و ۰.۰۳۵٪ برای تیکرها ارائه میشود. همچنین، آستر یک گیمپلی نوآورانه را با عنوان “Dumb Prediction” معرفی کرده است که کاربران میتوانند نوسان کوتاهمدت داراییها را در بازههای زمانی یک دقیقهای پیشبینی و روی آنها شرطبندی کنند. این گیمپلی در نوع خود یک سبک بازی منحصربهفرد در فضای دیفای (DeFi) است.
آستر برخلاف بسیاری از دکسهای معاملات قرارداد دائمی که برای تأمین نقدینگی به تیمهای بازارسازی بیرونی وابسته هستند، عمده نقدینگی خود را از هاب نقدینگی داخلی تأمین میکند. ارزش کل قفلشده (TVL) استیبلکوین USDF آستر به ۱۳۰ میلیون دلار رسیده و ارزش قفلشده توکنهای مشتقه asBNB نیز در حدود ۱۱۵ میلیون دلار است.
یکی از ابتکارات مهم آستر، ترکیب قراردادهای دائمی ارزهای دیجیتال با سهام شرکتهای آمریکایی است که یک ویژگی کمنظیر در صنعت کریپتو محسوب میشود. در حال حاضر، آستر از قراردادهای دائمی برای هفت سهام برتر ایالات متحده شامل آمازون، اپل، گوگل، فیسبوک، مایکروسافت، انویدیا و تسلا پشتیبانی میکند. کاربران میتوانند بهصورت ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته از ارزهای دیجیتال بهعنوان مارجین در معاملات سهام ایالات متحده استفاده کنند؛ البته در ساعات غیرمعاملاتی بازار سهام، عمق نقدینگی کاهش مییابد.
آستر در برنامه بلندمدت خود قصد دارد یک زنجیره عمومی به نام لایه ۱ آستر (Aster Layer 1) را برای معاملات مشتقات آنچین توسعه دهد.
اترال (Ethereal)

اترال (Ethereal) نخستین پروژهای است که بهصورت بومی بر بستر شبکه اتنا (Ethena) ساخته شده و بهنوعی پروژه فرعی جامعه اتنا بهشمار میرود. این پروژه توسط استیبلکوین USDe پشتیبانی میشود و هدف اصلی آن، ایجاد یک پلتفرم دیفای یکپارچه برای آزادسازی حداکثر ظرفیتهای USDe در حوزه امور مالی غیرمتمرکز است.
نسخه اول اترال (Ethereal V1) نقطه شروع این چشمانداز است و قرار است قراردادهای اسپات و دائمی را بهصورت کاملا کاربردی به شبکه نوپای اتنا بیاورد. از منظر معماری فنی، اترال از راهحلهای سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) استفاده میکند. تسویه معاملات از طریق یک شبکه لایه ۲ به نام کانورج (Converge) انجام میشود که از محیط اجرای آربیتروم و لایه دسترسی به داده سلستیا (Celestia) استفاده میکند. تأخیر در تطبیق سفارشها کمتر از ۲۰ میلیثانیه است و شبکه در بهترین حالت میتواند حدود ۱ میلیون سفارش و ۱٬۰۰۰ تراکنش در ثانیه را پردازش کند.
نسخه اول اترال قصد دارد به مرکز اصلی صندوق پوشش ریسک و معاملات درونزنجیرهای مبتنی بر USDe تبدیل شود. این پروژه با ۹۹.۶٪ رأی موافق از سوی حاکمیت شبکه اتنا به تصویب رسیده و متعهد شده است در آینده ۱۵٪ از توکنهای حاکمیتی خود را به استیککنندگان توکن اتنا (sENA) اختصاص دهد. این موضوع نشاندهنده پیوند عمیق پروژه با منافع جامعه کاربری آن است.
در تاریخ ۲۰ ژوئن ۲۰۲۵، شبکه آزمایشی اترال بهطور رسمی راهاندازی شد و کاربران هماکنون میتوانند از طریق آدرس testnet.ethereal.trade محصولات معاملاتی آن را که با پشتیبانی از USDe عرضه شدهاند، آزمایش کنند.
اترال قصد دارد در آینده طیف گستردهای از محصولات مالی مشتقه را حول محور استیبل کوین USDe راهاندازی کند که شامل معاملات اسپات، خدمات وامدهی و وامگیری، داراییهای دنیای واقعی (RWA) و سایر محصولات دیفای میشود. به این ترتیب، اکوسیستم اترال بهتدریج به یک پلتفرم مالی غیرمتمرکز کامل تبدیل خواهد شد.
پارادکس (Paradex)

پارادکس (Paradex) یک صرافی غیرمتمرکز جدید است که توسط پلتفرم تأمین نقدینگی سازمانی پارادایم (Paradigm) راهاندازی شده است. گفتنی است این پلتفرم هیچ ارتباطی به موسسه سرمایهگذاری خطرپذیر معروف پارادایم ندارد. این صرافی روی شبکه اختصاصی خودش با نام “Paradex Network” ساخته شده و یک اپچین مبتنی بر استارکنت (Starknet) است. پارادکس نتورک بهعنوان یک لایه با کارایی بالا برای معاملات غیرمتمرکز و مدیریت دارایی عمل میکند.
اگرچه این پلتفرم توسط سرمایهگذار خطرپذیر معروف پارادایم پشتیبانی نمیشود، اما پلتفرم نقدینگی سازمانی پارادایم نیز بههمان اندازه قابلتوجه است. این شرکت در سال ۲۰۱۹ تأسیس شده است و به موسساتی مانند صندوقهای پوشش ریسک، بازارسازها و دفاتر سرمایهگذاری خانوادگی خدمات تخصصی ارائه میدهد. پارادایم سابقه گستردهای در بازارهای معاملات مشتقات بهویژه در حوزه قراردادهای آپشن (Option) دارد و اوایل به شکل تطبیق معاملات خارج از صرافی (OTC) و واگذاری تسویه به صرافیهایی مانند FTX فعالیت میکرد.
این شرکت در اوج فعالیت خود، بیش از ۳۰٪ بازار جهانی قراردادهای آپشن ارزهای دیجیتال را در اختیار داشته است و همچنین یک دور جذب سرمایه را به ارزش ۳۵ میلیون دلار با حمایت جامپ کریپتو (Jump Crypto) و آلامدا ریسرچ (Alameda Research) پشت سرگذاشته است.
پارادایم بعد از سقوط صرافی FTX بهعنوان شریک تجاری خود، ضربه سنگینی خورد و در پی کاهش شدید حجم معاملات، تصمیم به راهاندازی پارادکس گرفت تا اکوسیستم خود را بازسازی کند.
بهلطف سالها تجربه در بازار مشتقات، صرافی پارادکس اکنون از معاملات اسپات، قراردادهای دائمی (perpetual contracts)، قراردادهای فیوچرز دائمی (perpetual futures) و آپشنهای دائمی (Perpetual Options) پشتیبانی میکند. تمامی معاملات در قالب یک حساب یکپارچه انجام میشوند، امکان استفاده از هر نوع دارایی بهعنوان وثیقه وجود دارد و از مدلهای مختلف مارجین شامل مارجین موقعیتی، کراس و ترکیبی پشتیبانی میشود. نرخ کارمزد سفارشبردار برابر با ۰.۰۳٪ است و برای سفارشهای محدود (Limit Order) تخفیفی به میزان ۰.۰۰۵٪ لحاظ میشود.
صرافی پارادکس در بخش مدیریت دارایی، دارای خزانهای به نام “Paradex Treasury” است که کاربران با سرمایهگذاری در آن میتوانند متناسب با سهم خود توکنهای تامین نقدینگی (LP Token) دریافت میکنند. این توکنها در پلتفرمهای مطرح دیفای مانند پندل (Pendle)، مورفو (Morpho) و آوه (Aave) قابلاستفاده هستند. خزانه پارادکس از طریق صندوق معاملاتی خزانه (VTF) از دو رویکرد معاملات فعال و درآمد غیرفعال پشتیبانی میکند. بهعلاوه، در آینده میتوان از برخی از توکنهای تامین نقدینگی بهعنوان وثیقه در استراتژیهای مالی پیشرفتهتر استفاده کرد. نکته آخر این است که پارادکس یک بازار وامدهی یکپارچه دارد که به کاربران اجازه میدهد مستقیما از همان حساب معاملاتی خود وام بگیرند و از سبد سرمایهشان بهعنوان وثیقه استفاده کنند.
پارادکس اخیرا توکنومیکس پلتفرم خود را اعلام کرده است و جامعه کاربران انتظار بالایی برای عرضه توکن آن دارند. از توکن پاراداکس با نماد DIME در آینده برای مواردی همچون پرداخت کارمزد معاملات، دریافت تخفیف، استیکینگ، پاداشهای استخراج نقدینگی، مشارکت در حاکمیت و رأیگیری استفاده خواهد شد. در حال حاضر، پارادکس برترین صرافی غیرمتمرکز در حوزه قراردادهای آپشن ارزهای دیجیتال است؛ اما رشد حجم معاملات آن در قراردادهای دائمی هنوز چندان چشمگیر نبوده است.
جمعبندی
در این مطلب، به معرفی پنج صرافی غیرمتمرکز فعال در حوزه قراردادهای دائمی پرداختیم که هنوز توکن بومی خود را عرضه نکردهاند. نکته مهم این پروژهها جذب سرمایههای کلان، رشد سریع کاربران و حضور پررنگ در فضای دیفای است که باعث شده است کامیونیتی کریپتو انتظار ایردراپهای چشمگیر و توکنهایی با پتانسیل رشد بالا را از آنها داشته باشد. اگر دنبال فرصتهای زودهنگام و پروژههای مستعد رشد هستید، صرافیهای غیرمتمرکز پرپچوال edgeX ،Lighter Aster ،Ethereal و Paradex میتوانند فرصتهای طلایی باشند. شما چه پروژههای دیگری را در حوزه دکسهای پرپچوال میشناسید که هنوز توکن بومی خود را عرضه نکردهاند، اما پتانسیل درخشش بالایی دارند؟
source