چرخه بازار چیست؟

چرخه بازار چیست؟،احتمالاً شنیده‌اید که بازارهای مالی دارای ماهیتی چرخه‌ای هستند و رفتار آنها در دوره‌های مشخصی تکرار می‌شود. هر یک از این دوره‌ها (چرخه‌های بازار) شامل فازهای مختلفی است که شناخت دقیق آنها می‌تواند به شما در اتخاذ تصمیمات صحیح در هنگام سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال کمک زیادی کند.چرخه بازار به دوره‌های زمانی اشاره دارد که در آن بازارهای مالی از یک وضعیت به وضعیت دیگری تغییر می‌کنند. این چرخه‌ها به طور معمول شامل چندین فاز مختلف هستند که هرکدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. چرخه‌های بازار به طور طبیعی در بسیاری از بازارها، از جمله بازار ارزهای دیجیتال، سهام و کالاها، مشاهده می‌شوند.در یک چرخه بازار، قیمت‌ها و احساسات سرمایه‌گذاران دچار نوساناتی می‌شوند که می‌تواند به صعود و نزول‌های پی‌درپی منجر شود. این چرخه‌ها معمولاً از چهار فاز اصلی تشکیل می‌شوند: رونق (Bull Market)، رکود (Bear Market)، بازسازی (Recovery)، و تثبیت (Consolidation).

چرخه بازار چیست؟

چرخه بازار (Market Cycle) به روند تکراری رشد، کاهش و بازیابی در اقتصاد، بازار سهام و دیگر بازارهای مالی مانند بازار ارزهای دیجیتال اشاره دارد. این چرخه با دوره‌های انبساط و رشد که معمولاً با دوره‌های کاهش و رکود همراه است، شناخته می‌شود. اگر مدت زیادی در بازار رمزارزها فعالیت کرده باشید، حتماً نوسانات و تغییرات آن را تجربه کرده‌اید و ممکن است در زمان ریزش، زیان هم دیده باشید. آلبرت انیشتین جمله معروفی دارد که می‌گوید: «به اعماق طبیعت نگاه کنید، آنگاه همه‌ چیز را بهتر درک خواهید کرد». الگویی که در طبیعت وجود دارد، در بسیاری از حوزه‌ها از جمله روان‌شناسی، آمار، طراحی گرافیک و حتی بازارهای مالی به چشم می‌خورد. این الگو که در نمودار زنگوله‌ای نمایان است، برای تحلیل و فهم بهتر نقطه‌های ورود و خروج در بازار ارزهای دیجیتال نیز کاربرد دارد.

آشنایی با نمودار زنگوله ای و کاربرد آن در بازار ارز دیجیتال

این تابع ریاضی برای اولین بار توسط ریاضیدان آلمانی، کارل گاوس (Carl Gauss) کشف شد و بسته به کاربردهای مختلف آن، نام‌های متفاوتی دارد. اگر شما یک طراح گرافیک باشید، احتمالاً این تابع را با نام «منحنی گاوسی» می‌شناسید. در آمار، این تابع معمولاً به عنوان «منحنی توزیع نرمال» یا «انحراف استاندارد» شناخته می‌شود. اما در زبان عمومی، اغلب از آن به عنوان «منحنی زنگوله‌ای» یاد می‌شود؛ نامی که به خوبی شکل آن را توصیف می‌کند.

شکل منحنی زنگوله‌ای به راحتی از سایر نمودارها متمایز است. این منحنی یکی از نمودارهای مهم در بازار سهام به شمار می‌رود و برای تعیین زمان‌بندی مناسب ورود یا خروج استفاده می‌شود. نکته جالب این است که می‌توان از این منحنی برای تحلیل بازار ارزهای دیجیتال نیز بهره برد. اگر به اطراف خود نگاه کنیم، خواهیم دید که منحنی زنگوله‌ای در بسیاری از جنبه‌های زندگی روزمره‌ ما نیز حضور دارد. به‌علاوه، در حوزه‌های مختلفی از این نمودار برای کاربردهای دقیق و خاص استفاده می‌شود.

منحنی زنگوله‌ای می‌تواند در بازار رمزارزها نیز کاربرد داشته باشد. برای مثال، اگر به اولین بازار صعودی بیت کوین در اواخر دسامبر ۲۰۱۷ نگاه کنیم که در آن قیمت از ۳۰۰۰ دلار به ۲۰،۰۰۰ دلار رسید، می‌توانیم به وضوح این منحنی را مشاهده کنیم. همچنین در نیمه اول سال ۲۰۲۱، با رشد قیمت بیت کوین از ۱۱،۰۰۰ دلار به ۶۳،۰۰۰ دلار و سقوط آن به ۳۰،۰۰۰ دلار، بخشی از این منحنی دوباره تشکیل شد.

در حالی که در حوزه آمار از منحنی زنگوله‌ای برای نمایش یک توزیع نرمال استفاده می‌شود، در بازارهای مالی می‌توان از آن برای تعیین ۴ فاز مختلف یک چرخه و شناسایی بهترین زمان خرید و فروش ارز دیجیتال استفاده کرد.

فازهای چرخه بازار ارز دیجیتال

همان‌طور که اشاره کردیم، منحنی زنگوله‌ای می‌تواند برای شناسایی چهار فاز اصلی موجود در چرخه‌های بازار مورد استفاده قرار گیرد. این چهار فاز عبارتند از:

انباشت (Accumulation)

افزایش (Run up)

توزیع (Distribution)

کاهش (Run Down)

این چهار فاز به طور مکرر در تمامی بازارها تکرار می‌شوند. حقیقت این است که هر بازار فعال به ناچار این چرخه‌ها را تجربه می‌کند. متاسفانه، بسیاری از سرمایه‌گذاران تازه‌وارد به بازار ارز دیجیتال این باور اشتباه را دارند که این بازار تنها به صعود ادامه خواهد داد و هیچ‌گاه شاهد کاهش قیمت نخواهند بود. این تصور غلط باعث می‌شود که آنها بدون در نظر گرفتن ریسک، وارد بازار شوند و به محض ریزش قیمت، با ضرر از بازار خارج شوند.

چرخه‌های بازار و فازهای مختلف آن همواره وجود خواهند داشت و تمامی بازارهای مالی، از جمله بازار ارز دیجیتال، به این الگوها پایبند خواهند بود. مشکل عمده بسیاری از سرمایه‌گذاران و به ویژه معامله‌گران در بازار رمزارزها این است که آنها نمی‌دانند یا نمی‌خواهند بپذیرند که بازارها ماهیت چرخه‌ای دارند و به هیچ وجه به فاز پایانی هر چرخه (ریزش قیمت) توجه نمی‌کنند. در حالی که شناسایی دقیق کف و سقف قیمت‌ها در هر چرخه تقریباً غیرممکن است، اما درک این که بازارها در کدام فاز قرار دارند به شما کمک می‌کند تا بهترین زمان‌ها برای خرید و فروش را شناسایی کنید و با کاهش ریسک ضرر، بازدهی استراتژی خود را به حداکثر برسانید.

فاز اول؛ انباشت

فاز انباشت (Accumulation) معمولاً در ابتدای کار یک پروژه جدید یا پس از پایان فاز ریزش قیمت چرخه قبلی رخ می‌دهد، زمانی که قیمت به پایین‌ترین سطح خود می‌رسد. در صورتی که به آغاز یک پروژه جدید نگاه کنیم، این فاز به زمانی اطلاق می‌شود که سرمایه‌گذاران اولیه یا افراد نزدیک به پروژه وارد آن می‌شوند.

در فاز انباشت، بازار به پایین‌ترین نقطه خود رسیده است و سرمایه‌گذارانی که بر مبنای احساسات خود وارد بازار شده بودند (که به آن‌ها «دستان ضعیف» یا Weak Hands گفته می‌شود)، دارایی‌های خود را فروخته و از بازار خارج می‌شوند. در این زمان، سرمایه‌گذاران باتجربه و هوشمند با علم به اینکه ریزش قیمت به پایان رسیده است و چرخه جدید شروع شده، وارد بازار می‌شوند. بسیاری این فاز را فرصتی برای «خرید در کف» می‌دانند، زیرا قیمت در این مرحله به پایین‌ترین حد خود رسیده است. احساسات بازار نیز از حالت منفی به خنثی تغییر می‌کند.

فاز دوم؛ افزایش قیمت (بازار صعودی)

فاز افزایش قیمت (Run up) یا بازار صعودی، زمانی است که قیمت‌ها به طور سریع و قابل توجهی افزایش می‌یابند. در ابتدای این مرحله، تحلیلگران تکنیکال پروژه‌های مستعد رشد را شناسایی کرده و بیشتر سرمایه‌گذاران اولیه وارد بازار می‌شوند. در این مرحله، جهت بازار مشخص شده و احساسات عمومی به سمت خوش‌بینی تغییر می‌کند.

در پایان این فاز، پدیده FOMO (ترس از دست دادن فرصت طلایی) به اوج خود می‌رسد و سرمایه‌گذاران بیشتری وقتی قیمت‌ها در نزدیکی اوج خود قرار دارد، وارد بازار می‌شوند. پایان فاز افزایش قیمت با ورود تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران جدید به بازار و افزایش حجم معاملات مشخص می‌شود. در این زمان، ارزش بازار معمولاً از ارزش واقعی آن بیشتر است. به تدریج، با کاهش قیمت‌ها، سرمایه‌گذاران باتجربه دارایی‌های خود را می‌فروشند و بازار به فاز بعدی وارد می‌شود.

فاز سوم؛ توزیع

در فاز توزیع (Distribution)، قیمت به ثبات نسبی می‌رسد و کنترل بازار به دست فروشندگان می‌افتد. احساسات خوش‌بینانه‌ای که در فاز قبلی وجود داشت، به احساسات مختلط تبدیل می‌شود. قیمت‌ها در یک محدوده محدود نوسان کرده و این وضعیت می‌تواند برای روزها یا حتی هفته‌ها ادامه یابد. در نهایت، با معکوس شدن جهت بازار، فاز توزیع به پایان می‌رسد.

این فاز معمولاً با الگوهای تکنیکال کلاسیک مانند سر و شانه یا سقف‌های دو قلو یا سه‌قلو همراه است که نشانه تغییر روند بازار است. در این مرحله، قیمت به سقف خود رسیده و احساسات بازار بیشتر تحت تاثیر طمع قرار گرفته است. بیشتر سرمایه‌گذاران امیدوارند که بازار دوباره روند صعودی خود را تکرار کند. این فاز با تسلط فروشندگان بر بازار و کاهش شدید قیمت‌ها پایان می‌یابد.

فاز چهارم؛ ریزش قیمت‌ها (بازار نزولی)

فاز ریزش قیمت‌ها (Down Run) یا بازار نزولی، آخرین مرحله از چرخه بازار است که برای بسیاری از سرمایه‌گذاران دشوارترین دوره به شمار می‌رود. در بازار رمزارزها، این فاز با افزایش فعالیت در رسانه‌های اجتماعی همراه است، اما پیش‌بینی‌ها در رابطه با رشد قیمت‌ها همچنان ادامه دارد. بر اساس ماهیت چرخه‌ای بازارهای مالی، این فاز همیشه وجود خواهد داشت.

از نظر روان‌شناسی ترید، این مرحله یکی از سخت‌ترین مراحل برای سرمایه‌گذاران است، زیرا بسیاری از آن‌ها یا از ماهیت چرخه‌ای بازار آگاه نیستند یا نمی‌خواهند آن را بپذیرند. این اشتباه باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران یا خیلی دیر از بازار خارج شوند و متحمل ضرر شوند، یا اصلاً دارایی‌های خود را نفروشند. البته برخی از سرمایه‌گذاران در این مرحله تصمیم می‌گیرند تا در انتظار رالی صعودی بعدی، دارایی‌های خود را نگه دارند (HODL)، اما هولد طولانی مدت می‌تواند بازگشت سرمایه را کاهش دهد و فرصت‌های آینده را محدود کند.

چرخه‌های بازار چقدر طول می‌کشند؟

بازار ارزهای دیجیتال هنوز بازاری جوان است و تنها بیش از یک دهه از شروع آن می‌گذرد، بنابراین داده‌های تاریخی کافی برای تحلیل مدت زمان چرخه‌های آن وجود ندارد. بزرگترین صعود این بازار در سال ۲۰۱۷ اتفاق افتاد، زمانی که قیمت بیت کوین از ۳۰۰۰ دلار به ۲۰،۰۰۰ دلار رسید. سپس در سال ۲۰۲۱ شاهد یک بازار صعودی دیگر بودیم که در آن قیمت بیت کوین از ۱۰،۰۰۰ دلار به ۶۳،۰۰۰ دلار افزایش یافت. با توجه به این داده‌های محدود، می‌توان به‌طور تقریبی گفت که هر چرخه در بازار ارزهای دیجیتال حدود ۴ سال طول می‌کشد. در حالی که چرخه‌های عمومی بازار ممکن است چندین سال به طول انجامند، چرخه‌های یک ارز دیجیتال خاص می‌تواند از چند روز تا چند هفته متفاوت باشد.علاوه بر چرخه‌های اصلی بازار، ممکن است درون این چرخه‌ها، چرخه‌های کوچکتر نیز وجود داشته باشد. به عنوان مثال، یک سرمایه‌گذار هوشمند ممکن است در حالی که بازار در یک فاز خاص قرار دارد، یک ارز دیجیتال ویژه را انتخاب کرده و از افزایش قیمت آن در طول چرخه‌های کوتاه‌مدت سود ببرد.

چگونه زمان مناسب برای ورود و خروج از بازار ارز دیجیتال را تعیین کنیم؟

استراتژی‌ای به نام «سرمایه‌گذاری متضاد» (Contrarian Investing) وجود دارد که در آن سرمایه‌گذاران به طور عمدی برخلاف روندهای غالب بازار عمل می‌کنند. به این معنا که وقتی اکثریت سرمایه‌گذاران در حال خرید هستند، آنها دارایی‌های خود را می‌فروشند و بالعکس، زمانی که دیگران در حال فروش هستند، خرید می‌کنند.

فاز انباشت بهترین زمان برای ورود به بازار و خرید است. در مورد پروژه‌های جدید نیز، زمانی که برای اولین بار وارد بازار می‌شوند یا در پایان فاز چهارم چرخه قبلی خود قرار دارند، می‌توان به بازار وارد شد. در این مرحله، بازار هنوز حس نزولی دارد، اما کاهش قیمت متوقف شده است. بنابراین، در این زمان می‌توان در «کف قیمت» خرید کرد.

طبق استراتژی سرمایه‌گذاری متضاد، پایان فاز دوم (افزایش قیمت‌ها) و قبل از شروع فاز توزیع، زمان مناسبی برای فروش است. در این دوره، احساسات بازار در بالاترین سطح خود قرار دارد، قیمت‌ها همچنان در حال صعود هستند و رسانه‌ها و افراد مختلف در مورد آن صحبت می‌کنند. سرمایه‌گذار هوشمند در این زمان دارایی خود را می‌فروشد.

سوالات متداول

• چرخه بازار چیست؟

چرخه بازار به دوره‌هایی اطلاق می‌شود که در آن بازار از فازهای مختلف رشد، کاهش و بازیابی عبور می‌کند.

• چه فازهایی در چرخه بازار وجود دارد؟

چهار فاز اصلی در چرخه بازار عبارتند از: انباشت، افزایش قیمت، توزیع، و کاهش قیمت.

• چرخه بازار چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان چرخه بازار بسته به نوع بازار می‌تواند از چند ماه تا چند سال متفاوت باشد.

• چرا چرخه بازار در بازار ارز دیجیتال مهم است؟

درک چرخه بازار در بازار ارز دیجیتال به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا زمان‌های مناسب برای ورود و خروج را شناسایی کنند.

• فاز انباشت چیست؟

فاز انباشت زمانی است که بازار به پایین‌ترین نقطه خود رسیده و سرمایه‌گذاران باتجربه وارد بازار می‌شوند.

• فاز افزایش قیمت (بازار صعودی) چه زمانی آغاز می‌شود؟

این فاز زمانی آغاز می‌شود که قیمت‌ها با سرعت زیاد افزایش می‌یابند و احساسات بازار به خوش‌بینی تغییر می‌کند.

• فاز توزیع چگونه رخ می‌دهد؟

در این فاز، بازار به ثبات نسبی می‌رسد و نوسانات قیمت محدود می‌شود، معمولاً قبل از معکوس شدن جهت بازار.

• چگونه می‌توان زمان پایان فاز افزایش قیمت را شناسایی کرد؟

زمانی که احساسات بازار به اوج خود می‌رسد و سرمایه‌گذاران جدید وارد بازار می‌شوند، معمولاً فاز افزایش قیمت به پایان می‌رسد.

• فاز کاهش قیمت (بازار نزولی) چگونه شکل می‌گیرد؟

این فاز زمانی است که قیمت‌ها کاهش می‌یابند و بازار وارد روند نزولی می‌شود، که برای بسیاری از سرمایه‌گذاران سخت‌ترین دوره است.

• آیا چرخه بازار در همه بازارها مشابه است؟

بله، بازارهای مالی به‌طور کلی از چرخه‌هایی با فازهای مشابه پیروی می‌کنند، اما مدت زمان و شدت هر فاز می‌تواند در بازارهای مختلف متفاوت باشد.

سخن پایانی

متاسفانه، اغلب تمایل داریم باور کنیم که قیمت‌ها همیشه در حال افزایش هستند. اما حقیقت این است که با توجه به ماهیت چرخه‌ای بازار، روزی شاهد کاهش قیمت‌ها خواهیم بود. منحنی زنگوله‌ای در واقع نمایانگر این حقیقت است. به همین دلیل، استراتژی سرمایه‌گذاری متضاد، در کنار سایر استراتژی‌ها، به‌ویژه در بازار رمزارزها، می‌تواند موثر باشد. درک چرخه بازار و فازهای مختلف آن، به خصوص در بازار پرنوسان ارزهای دیجیتال، رویکردی ضروری و احتیاطی برای تعیین زمان‌های مناسب ورود و خروج است. این آگاهی به معامله‌گران و سرمایه‌گذاران رمزارزها کمک می‌کند تا ریسک خود را کاهش داده و بازدهی خود را افزایش دهند.

ممنون که تا پایان مقاله”چرخه بازار چیست؟“همراه ما بودید

بیشتر بخوانید