بررسی اسکناسهای پلیمری و سیاستهای پولی بانک مرکزی استرالیا
در سالهای اخیر نام استرالیا همیشه در کنار کشورهایی با اقتصاد پایدار و سیستم مالی شفاف دیده میشود. یکی از موضوعاتی که همواره توجه علاقهمندان به اقتصاد را جلب میکند، اسکناسهای ضدآب استرالیاست؛ اسکناسهایی که نه پاره میشوند، نه در تماس با آب آسیب میبینند و نه بهراحتی جعل میشوند. اما سؤال مهمتر این است که استرالیا چقدر پول چاپ میکند و این فرآیند چه تأثیری بر اقتصاد این کشور دارد؟
در این مقاله، ابتدا به دلیل ضدآب بودن اسکناسهای استرالیایی میپردازیم، سپس سیاستهای چاپ پول در این کشور و اثرات آن بر اقتصاد را بررسی میکنیم.
چرا اسکناسهای استرالیا ضدآب هستند؟
استرالیا اولین کشوری بود که در سال ۱۹۸۸ اسکناسهای خود را از جنس پلیمر تولید کرد. این تصمیم به دلیل مشکلات امنیتی و دوام پایین اسکناسهای کاغذی اتخاذ شد. بانک مرکزی استرالیا (RBA) و سازمان تحقیقات علمی و صنعتی استرالیا (CSIRO) با همکاری یکدیگر این فناوری را توسعه دادند.
پلیمر استفادهشده در اسکناسها نوعی پلاستیک پیشرفته و انعطافپذیر است که هم دوام بالایی دارد و هم میتواند ویژگیهای امنیتی پیچیدهای را در خود جای دهد.
مزایای اسکناسهای پلیمری
۱. مقاومت در برابر آب
برخلاف اسکناسهای کاغذی، اسکناسهای پلیمری اگر خیس شوند نه تغییر شکل میدهند و نه بافتشان آسیب میبیند. همین موضوع باعث شده است که مردم بتوانند بدون نگرانی اسکناسها را شستوشو دهند یا حتی به اشتباه همراه لباس داخل ماشین لباسشویی بیندازند!
۲. مقاومت بالا در برابر پارگی
پلیمر بهخودیخود بسیار محکمتر از کاغذ است. به همین دلیل، اسکناسهای استرالیایی دیرتر پاره میشوند و عمر بیشتری دارند.
۳. امنیت بالا در برابر جعل
ویژگیهایی مثل پنجره شفاف، هولوگرام، چاپ برجسته، جلوههای نوری و الگوهای قابلتغییر باعث شده است که جعل اسکناسهای استرالیایی تقریباً غیرممکن باشد.
۴. دوام بیشتر و صرفهجویی اقتصادی
طبق گزارشهای بانک مرکزی استرالیا، اسکناسهای پلیمری بهطور متوسط ۲.۵ برابر بیشتر از اسکناسهای کاغذی عمر میکنند. این یعنی هزینهٔ چاپ، تولید و جایگزینی اسکناسها کاهش قابلتوجهی مییابد.
۵. دوستدار محیطزیست
در پایان چرخه عمر، اسکناسهای پلیمری جمعآوری و بازیافت میشوند. از این مواد بازیافتی حتی در صنایع دیگری مثل بستهبندی یا محصولات پلاستیکی سبک استفاده میشود.
بانک مرکزی استرالیا چقدر پول چاپ میکند؟
بانک مرکزی استرالیا هر سال میلیاردها دلار اسکناس جدید چاپ میکند، اما این کار به معنای افزایش نقدینگی بدون حساب و کتاب نیست. چاپ پول در استرالیا به دو دلیل اصلی انجام میشود:
- جایگزینی اسکناسهای فرسوده : با وجود دوام بالای اسکناسهای پلیمری، پس از مدتی نیاز به جایگزینی دارند.
- مدیریت نقدینگی در بازار: بانک مرکزی با توجه به نیازهای اقتصادی و کنترل تورم، میزان عرضه پول را تنظیم میکند.
میزان چاپ پول در سالهای اخیر
طبق گزارشهای بانک مرکزی استرالیا، در سال ۲۰۲۲ ارزش کل اسکناسهای در گردش حدود ۱۰۲ میلیارد دلار استرالیا بود. با این حال، سیاستهای پولی به گونهای است که این میزان با توجه به شرایط اقتصادی تغییر میکند.
آیا چاپ پول باعث تورم میشود؟
چاپ بیرویه پول در هر کشوری میتواند باعث افزایش تورم شود؛ زیرا ارزش واقعی پول پایین میآید و قیمت کالاها افزایش پیدا میکند. اما استرالیا برخلاف بسیاری از کشورها سیاستهای بسیار سختگیرانه و دقیق در حوزهٔ پولی دارد.
کنترل تورم چگونه انجام میشود؟
بانک مرکزی استرالیا از چند ابزار کلیدی استفاده میکند:
- تعیین نرخ بهره
- کنترل حجم نقدینگی
- تنظیم سیاستهای مالی هماهنگ با دولت
- پایش مداوم شاخصهای اقتصادی مانند رشد، اشتغال و تورم
- وضعیت تورم استرالیا در سالهای اخیر
پس از همهگیری کرونا، تورم جهانی افزایش یافت و استرالیا نیز از این روند مستثنی نبود. با این حال، تورم در این کشور همچنان قابلکنترل و بهمراتب کمتر از بسیاری کشورها بوده است. افزایش نرخ بهره در سالهای ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۴ توانست روند صعودی تورم را تا حد قابلتوجهی کاهش دهد.
چرا استرالیا یکی از امنترین اقتصادهای جهان است؟
بهدلیل سیاستهای محتاطانه و مدیریت دقیق نقدینگی، استرالیا توانسته است از مشکلات رایجی مانند ابرتورم، کاهش شدید ارزش پول یا بحرانهای مالی مکرر جلوگیری کند.
برخی دلایل این ثبات عبارتاند از:
- پایداری اقتصاد کلان
- شفافیت بالا در سیاستهای پولی
- وجود بازارهای سرمایهٔ قوی
- تولید ناخالص داخلی بالا و اقتصاد متنوع
- اعتماد سرمایهگذاران خارجی
همین عوامل موجب شده که دلار استرالیا یکی از ارزهای محبوب برای سرمایهگذاری و پسانداز باشد.
نتیجهگیری
استرالیا با استفاده از اسکناسهای پلیمری ضدآب نه تنها امنیت مالی و مقاومت اسکناسها را افزایش داده، بلکه از طریق کاهش هزینه چاپ و افزایش دوام پول، بهرهوری سیستم مالی را بهبود بخشیده است. در کنار این موضوع، سیاستهای هوشمندانه چاپ پول و مدیریت نقدینگی توسط بانک مرکزی استرالیا باعث شده است این کشور از خطر تورمهای افسارگسیخته دور بماند و جایگاه خود را بهعنوان یکی از اقتصادهای پایدار جهان حفظ کند. در نهایت، ترکیب فناوری نوین در تولید اسکناس و سیاستهای دقیق اقتصادی، استرالیا را به الگویی موفق در حوزه مدیریت مالی تبدیل کرده است.
source