سقوط قدرت خرید ایرانیان؛ از خوراک تا مسکن

به گزارش بنکر (Banker)، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گزارشی با عنوان «ایران در میانه تحریم‌ها» آثار گسترده تحریم‌های اقتصادی بر زندگی و معیشت مردم را بررسی کرده است.

این تحلیل نشان می‌دهد که تورم، فقر و هزینه‌های خانوار به شدت تحت تاثیر فشارهای اقتصادی قرار گرفته‌اند و سیاستگذاران باید برای کاهش اثرات منفی اقدامات فوری انجام دهند.

ایران در دو دوره تحریم‌های گسترده آمریکا، در سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۷، شاهد افزایش شدید نرخ تورم و فقر بوده است.

وضعیت تورم

نرخ تورم در بازه سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۳ از حدود ۲۰ درصد به نزدیک ۴۵ درصد افزایش یافته و نرخ فقر مطلق نیز از ۱۰ درصد به بیش از ۳۰ درصد رسیده است.

در نتیجه قدرت خرید مردم کاهش یافته و بسیاری از خانوارها به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند.

سهم هزینه خوراک

یکی از شاخص‌های مهم رفاه خانوار، سهم هزینه خوراک از کل هزینه‌هاست. تحریم‌ها باعث شد هزینه‌های خانوار کاهش یابد، در حالی که تورم باعث شد درصد بیشتری از مخارج صرف خرید اقلام خوراکی با کیفیت پایین شود.

سرانه کالری دریافتی مردم نیز از بیش از ۲۵۰۰ کیلوکالری در سال ۱۳۸۵ به کمتر از ۲۰۰۰ کیلوکالری در سال‌های اخیر کاهش یافته است، رقمی که کمتر از استاندارد جهانی (۲۱۰۰ کیلوکالری) است.

هزینه بهداشت و درمان

سهم هزینه بهداشت و درمان نیز با تحریم کاهش یافته است، در حالی که پس از برجام، افزایش این هزینه‌ها نشان‌دهنده بهبود شرایط مالی خانوارها بود. محدودیت‌های اقتصادی موجب شد بسیاری از خانواده‌ها به جای مراجعه به مراکز درمانی، به درمان‌های خانگی روی آورند.

سهم مسکن

بازار مسکن نیز به شدت تحت تاثیر تحریم قرار گرفته است. سهم هزینه مسکن از کل مخارج خانوار از کمتر از ۳۰ درصد در سال ۱۳۸۵ به بیش از ۴۰ درصد در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته و نرخ خانوارهای مستاجر فقیر رشد قابل توجهی داشته است.

تحریم‌ها همچنین تاثیر منفی بر هزینه‌های آموزشی گذاشته‌اند. سهم هزینه آموزش از کل مخارج خانوار از ۱.۵ درصد در سال ۱۳۸۹ به کمتر از ۱ درصد پس از سال ۱۳۹۷ کاهش یافته است، موضوعی که می‌تواند سرمایه انسانی و بهره‌وری نسل‌های آینده را تهدید کند.

سهم بازار کار

بازار کار نیز با تاخیر به تحریم‌ها واکنش نشان داده است. کاهش فرصت‌های شغلی و رکود اقتصادی باعث کاهش نرخ مشارکت اقتصادی شده و بسیاری از افراد از بازار کار خارج شده‌اند.

همچنین رشد مشاغل خدماتی با دستمزد پایین و امنیت شغلی محدود، نشان‌دهنده اثرات عمیق تحریم بر وضعیت اقتصادی خانوارهاست.

منبع: اکوایران