بانک مرکزی اروپا: استیبل کوین‌ها ریسک سرایت مالی دارند

بانک مرکزی اروپا در گزارشی هشدار داد که رشد سریع استیبل کوین‌ها، با وجود سهم اندک آنها در منطقه یورو، می‌تواند ریسک‌های جدیدی برای ثبات مالی ایجاد کند و پیوندهای عمیق‌تر با بازارهای جهانی را به همراه داشته باشد.

به نقل از گزارش بانک مرکزی اروپا، افزایش سریع حجم بازار استیبل کوین‌ها و تمرکز شدید عرضه در اختیار چند بازیگر عمده، پیامدهای بالقوه‌ای برای بازارهای پول و بدهی بین‌المللی به دنبال دارد که نیازمند نظارت و هماهنگی بین‌المللی است.

حجم بازار و تمرکز عرضه

گزارش با عنوان «Stablecoins on the rise: still small in the euro area, but spillover risks loom» نشان می‌دهد که ارزش کل بازار استیبل کوین‌ها از مرز 280 میلیارد دلار عبور کرده و تقریبا 8 درصد از کل بازار رمزارزها را تشکیل می‌دهد. در این میان دو استیبل کوین دلاری بر بازار تسلط دارند: تتر (USDT) با حدود 184 میلیارد دلار و یو‌اس‌دی کوین (USDC) با نزدیک به 75 میلیارد دلار.

در مقابل، استیبل کوین‌های یورویی بسیار ناچیز هستند و تنها حدود 395 میلیون یورو را به خود اختصاص داده‌اند؛ این عدم توازن ارزی ریسک‌های خاصی را در شرایط ناپایداری بازار پدید می‌آورد.

استفاده عمده: معاملات و تسویه در صرافی‌ها

بانک مرکزی اروپا تأکید می‌کند که بازار فعلی استیبل کوین‌ها عمدتا برای فعالیت‌های معاملاتی و تسویه در صرافی‌های متمرکز استفاده می‌شود؛ بنا بر گزارش، حدود 80 درصد از فعالیت معاملاتی در صرافی‌های مرکزی با استفاده از استیبل کوین‌ها انجام می‌شود. شواهد کمی از استفاده گسترده خرده‌فروشی برای پرداخت‌های روزمره یا ذخیره ارزش واقعی مشاهده شده است؛ تنها حدود 0.5 درصد حجم تراکنش‌ها نشان‌دهنده تراکنش‌های خرد و ارگانیک است.

ریسک‌های ساختاری: از افت پیوند تا موج خروج سرمایه

نویسندگان گزارش مهم‌ترین آسیب‌پذیری‌ها را رویدادهای از دست دادن پیوند قیمت (de-pegging) و موج‌های بازخرید (runs) می‌دانند. بسیاری از استیبل کوین‌های بزرگ با ذخایر گسترده‌ای از دارایی‌های بازار سنتی پشتیبانی می‌شوند که بخش عمده‌ای از آن را اوراق خزانه آمریکا تشکیل می‌دهد. در نتیجه رشد استیبل کوین‌ها، موقعیت آنها به بازارهای مالی سنتی گره خورده است.

گزارش اشاره می‌کند که هردو تتر و یو‌اس‌دی کوین از جمله بزرگ‌ترین دارندگان اوراق خزانه آمریکا هستند و پرتفوی ذخایر آنها از نظر اندازه قابل مقایسه با بزرگ‌ترین صندوق‌های بازار پول جهانی است. در صورت وقوع موج خروج ناگهانی، احتمال فروش اجباری اوراق خزانه و اختلال در عملکرد مهم‌ترین بازار تأمین مالی جهانی وجود دارد.

پیش‌بینی رشد و تمرکز خطرناک

نویسندگان هشدار داده‌اند که در صورت ادامه رشد فعلی عرضه، ارزش بازار استیبل کوین‌ها می‌تواند تا سال 2028 به حدود 2 تریلیون دلار نزدیک شود که ریسک‌های سرایت را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. این خطر با تمرکز شدید عرضه توزیع می‌شود؛ دو صادرکننده بزرگ حدود 90 درصد از کل عرضه را در اختیار دارند که هرگونه اختلال در یکی از آنها می‌تواند اثرات گسترده‌ای به دنبال داشته باشد.

موانع نظارتی و ریسک آربیتراژ بین‌المللی

با وجود چارچوب سختگیرانه میکا (MiCA) در اتحادیه اروپا، گزارش بانک مرکزی اروپا به ناسازگاری‌ها و تفاوت‌های بین‌المللی در مقررات اشاره می‌کند که می‌تواند فرصت‌های آربیتراژ نظارتی ایجاد کند. یکی از نگرانی‌ها صدور توکن‌های هم‌معیار در چند حوزه قضایی است که ممکن است باعث شود صادرکنندگان تحت مقررات اتحادیه اروپا برای پاسخ‌گویی به تقاضای بازخرید جهانی، ذخایر کافی نداشته باشند.

گزارش از لزوم هماهنگی جهانی همسو با نقشه راه جی20 و توصیه‌های شورای ثبات مالی (FSB) برای کاهش خطر سرایت بین بازاری یاد می‌کند و از سیاستگذاران جهان می‌خواهد برای جلوگیری از آلودگی بازارها، استانداردهای مشترک و قابل اجرا تدوین کنند.

نتیجه‌گیری و پیامد برای بازار و کاربران

بانک مرکزی اروپا نتیجه می‌گیرد که گرچه استیبل کوین‌ها در منطقه یورو هنوز سهم کم دارند، رشد سریع بین‌المللی آنها و پیوند به بازارهای سنتی توجیه‌کننده پایش دقیق است. برای سرمایه‌گذاران و نهادهای مالی، پیام گزارش روشن است: تمرکز بالا و وابستگی به دارایی‌های بازار پولی می‌تواند در شرایط تنش، کانال‌های جدیدی برای انتقال شوک ایجاد کند و نیاز به آمادگی و مقررات هماهنگ را افزایش می‌دهد.

به طور خلاصه، گزارش بانک مرکزی اروپا خواستار نظارت نزدیک‌تر و هماهنگی بین‌المللی شد تا ریسک‌های سرایت استیبل کوین‌ها به بازارهای مالی محدود شود و از پیامدهای احتمالی برای نظام تأمین مالی جلوگیری گردد.