به گزارش شهر بورس، تازه‌ترین ارزیابی‌های مدیریت بحران کشور نشان می‌دهد که فرونشست زمین در ایران به مرحله‌ای نگران‌کننده رسیده و سه استان خراسان رضوی، اصفهان و جنوب کرمان در صدر مناطق آسیب‌پذیر قرار دارند. برداشت بی‌رویه از آبخوان‌ها، خشکسالی‌های شدید و تغییرات اقلیمی مهم‌ترین عوامل تشدید این بحران عنوان شده‌اند.
۳ استان در بالاترین سطح خطر فرونشست
حسین ظفری، سخنگوی مدیریت بحران کشور با تشریح آخرین وضعیت فرونشست، اعلام کرد: از دهه ۱۳۵۰ برداشت آب‌های زیرزمینی رو به افزایش گذاشت و با تشدید خشکسالی، فرونشست در بسیاری از دشت‌ها شتاب گرفت. به گفته او، استان خراسان رضوی اکنون بیشترین وسعت پهنه فرونشست را دارد و پس از آن فارس، کرمان، خوزستان و اصفهان قرار گرفته‌اند. از نظر تعداد شهرهای در معرض خطر اما اصفهان رتبه اول را به خود اختصاص داده است.
تهران؛ بیشترین جمعیت در معرض اثرات فرونشست
ظفری افزود که بیشترین جمعیت تحت تأثیر این پدیده در استان‌های تهران، خراسان رضوی و اصفهان زندگی می‌کنند. شدت این فرونشست‌ها نه‌تنها تهدیدی جدی برای زیرساخت‌های حیاتی است، بلکه پیامدهای گسترده‌ای برای بخش کشاورزی و شبکه‌های حمل‌ونقل کشور به همراه دارد.
برداشت بی‌رویه آب و تغییر اقلیم؛ دو عامل اصلی بحران
به گفته سخنگوی مدیریت بحران، ریشه اصلی فرونشست زمین در برداشت افراطی از سفره‌های زیرزمینی، الگوی ناپایدار کشت و تأثیرات تغییر اقلیم از جمله گرمایش جهانی است که خشکسالی‌های طولانی‌مدت را رقم زده است.
۲۰ هزار چاه غیرمجاز مسدود شد / کنترل هوشمند چاه‌های مجاز
ظفری درباره اقدامات کنترلی گفت: طی سال‌های اخیر بیش از ۱۰۰ هزار حلقه چاه مجاز به سیستم کنترل هوشمند مجهز شده و تنها در سال گذشته حدود ۲۰ هزار چاه غیرمجاز مسدود شده است. به گفته او، نقشه پهنه‌های فرونشست توسط سازمان نقشه‌برداری و سازمان زمین‌شناسی به‌روزرسانی شده و دستورالعمل‌های تخصصی برای مدیریت این بحران در زیرساخت‌های حیاتی تدوین شده است.
ارزیابی خطر در خطوط ریلی، جاده‌ای و فرودگاه‌ها
او توضیح داد مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ارزیابی خطرپذیری فرونشست را در بخش‌هایی از خطوط ریلی، زمینی و فرودگاه‌ها انجام داده تا پروژه‌های عمرانی با حداقل ریسک اجرا شوند.
اقدامات برای تغذیه آبخوان‌ها و مدیریت سیلاب
بر اساس این گزارش، وزارت نیرو و سازمان منابع طبیعی نیز با اجرای طرح‌های آبخیزداری و مدیریت سیلاب، در تلاش‌اند بخشی از کسری مخازن آب زیرزمینی را جبران کنند؛ اقدامی که علاوه‌بر تأمین منابع آب، می‌تواند سرعت فرونشست را کاهش دهد.
تأکید بر تدوین دستورالعمل‌های فنی برای کاهش آسیب‌ها
ظفری با اشاره به نقش سازمان مدیریت بحران در راهبری برنامه ملی کاهش خطر، خاطرنشان کرد دستگاه‌های اجرایی موظف‌اند طبق ضوابط تدوین‌شده عمل کنند تا خسارت به زیرساخت‌های مهم به حداقل برسد. به گفته او، در خطوط ریلی، شبکه مترو و سایر سازه‌های حیاتی کشور، اجرای این ضوابط در اولویت قرار دارد.
جنوب کرمان؛ بالاترین نرخ ثبت‌شده فرونشست
در بخش دیگری از توضیحات او آمده که بیشترین نرخ فرونشست در جنوب کرمان، به‌ویژه در مناطق رفسنجان ثبت شده است. همچنین در اصفهان اقدامات ویژه‌ای برای حفاظت از بناهای تاریخی در برابر اثرات فرونشست در حال اجراست.
تفاوت فرونشست و فروریزش
سخنگوی مدیریت بحران در توضیح تفاوت این دو پدیده گفت: فروریزش در یک نقطه محدود رخ می‌دهد و ایجاد چاله یا تخریب موضعی می‌کند؛ اما فرونشست یک پهنه چند هزار هکتاری را آرام و پیوسته تحت تأثیر قرار می‌دهد و در صورت نامتقارن بودن، می‌تواند به ترک‌خوردگی ساختمان‌ها منجر شود.
راهکارهای کاهش اثرات فرونشست
او تاکید کرد همکاری با وزارت جهاد کشاورزی برای اصلاح الگوی کشت، توسعه روش‌های نوین آبیاری، تکمیل پروژه‌های آبخیزداری و مدیریت پایدار منابع آب، مهم‌ترین اقداماتی است که می‌تواند پیامدهای فرونشست را در بلندمدت کاهش دهد.
منبع: ایسنا
source