عرضه اولیه سکه (ICO) چیست؟ آموزش کامل برای کاربران ایرانی

عرضه اولیه سکه یا همان ICO یکی از جذاب‌ترین راه‌های جمع‌آوری سرمایه در دنیای ارزدیجیتال است. پروژه‌های بزرگی مثل اتریوم هم با همین روش شروع به کار کردند و توانستند سرمایه لازم را برای گسترش ایده‌های خود جذب کنند. در ICO نیاز به بانک یا سرمایه‌گذار سنتی وجود ندارد و همین موضوع باعث شده این روش برای استارتاپ‌ها و تیم‌های کوچک بسیار محبوب باشد. البته در کنار این فرصت‌ها، خطرهایی هم وجود دارد و بسیاری از سرمایه‌گذاران بدون آگاهی کافی متضرر شده‌اند. به همین دلیل شناخت درست ICO و نحوه کار آن برای کاربران ایرانی بسیار ضروری است.

عرضه اولیه سکه (ICO) چیست؟

در عرضه اولیه سکه، یک پروژه ارزدیجیتال در ابتدای مسیر خود، توکن‌هایی را طراحی و برای فروش عرضه می‌کند تا سرمایه لازم برای شروع فعالیت‌هایش را جذب کند. سرمایه‌گذاران با خرید این توکن‌ها در واقع به پروژه اعتماد می‌کنند و امیدوارند در آینده با رشد پروژه، ارزش توکن‌ها افزایش یابد و سود کسب کنند. تفاوت اصلی ICO با عرضه اولیه سهام در بورس این است که در بورس شما سهامدار شرکت می‌شوید و تحت قوانین رسمی از حقوقی مانند دریافت سود سهام یا حق رأی برخوردارید، اما در ICO تنها مالک یک توکن هستید که هیچ تضمینی برای ارزشمند شدن آن در آینده وجود ندارد. نکته مهم این است که بسیاری از پروژه‌ها حتی قبل از داشتن محصول واقعی یا تیم اجرایی کامل، تنها با انتشار یک وایت‌پیپر و وعده‌های آینده اقدام به عرضه توکن می‌کنند. به همین دلیل بررسی دقیق وایت‌پیپر، تجربه تیم و میزان شفافیت پروژه برای سرمایه‌گذاران بسیار حیاتی است.

ICO چطور کار می‌کند؟

فرآیند ICO معمولا با انتشار یک وایت‌پیپر آغاز می‌شود. در این سند پروژه توضیح می‌دهد که هدفش چیست، چه مشکلی را می‌خواهد حل کند، تیم سازنده چه کسانی هستند و سرمایه جمع‌آوری‌شده چگونه خرج خواهد شد. پس از آن، مرحله فروش توکن شروع می‌شود. در این مرحله کاربران با ارزهایی مثل بیت کوین یا اتریوم توکن‌های جدید را خریداری می‌کنند. سرمایه به دست آمده به تیم پروژه منتقل می‌شود و آن‌ها از آن برای توسعه محصول، بازاریابی یا گسترش اکوسیستم استفاده می‌کنند. اگر پروژه به موفقیت برسد، توکن‌ها در صرافی‌های متمرکز یا غیر متمرکز لیست می‌شوند و کاربران می‌توانند آن‌ها را معامله کنند.

طبق داده های اینوستوپدیا، مراحل ICO در اینفوگرافی زیر به شکل ساده آمده است:

تاریخچه ICO

اولین بار در سال ۲۰۱۳ پروژه Mastercoin عرضه اولیه انجام داد، اما نقطه عطف این روش در سال ۲۰۱۴ با عرضه اولیه اتریوم شکل گرفت. اتریوم توانست بیش از ۱۸ میلیون دلار سرمایه جذب کند و همین موفقیت باعث شد ICO به‌عنوان یکی از پرطرفدارترین روش‌های تأمین مالی شناخته شود. در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ بازار ICO به اوج رسید و صدها پروژه کوچک و بزرگ در سراسر دنیا با این روش سرمایه جمع‌آوری کردند. البته همزمان با رشد سریع این بازار، کلاهبرداری‌های زیادی نیز رخ داد و بسیاری از سرمایه‌گذاران به دلیل اعتماد بی‌جا، سرمایه خود را از دست دادند.

تفاوت ICO با روش‌های دیگر جذب سرمایه

عرضه اولیه سکه تنها یکی از روش‌های جذب سرمایه در بازار ارزدیجیتال است. در IPO یا عرضه اولیه سهام در بورس، همه‌چیز تحت نظارت نهادهای قانونی انجام می‌شود و حقوق سرمایه‌گذار تا حد زیادی تضمین شده است. در IEO یا عرضه اولیه از طریق صرافی متمرکز، صرافی مسئول بررسی و فروش توکن‌ها است و این کار تا حدی ریسک سرمایه‌گذاری را کم می‌کند. در IDO یا عرضه اولیه در صرافی غیر متمرکز، کاربران مستقیماً از طریق قراردادهای هوشمند توکن‌ها را خریداری می‌کنند. ICO در مقایسه با این روش‌ها آزادی عمل بیشتری دارد اما ریسک آن نیز بالاتر است.

مزایای ICO

• ورود زودهنگام به پروژه‌ها و بهره‌مندی از رشد احتمالی آن‌ها
• امکان سودآوری بالا در صورت موفقیت پروژه
• حذف واسطه‌ها و نهادهای مالی به دلیل ماهیت غیر متمرکز
• دسترسی جهانی و امکان مشارکت برای همه کاربران در سراسر دنیا
• ایجاد فرصت برای تیم‌های توسعه‌دهنده جهت جذب سرمایه بدون نیاز به بانک یا سرمایه‌گذاران بزرگ

معایب و ریسک‌های ICO

• نبود نظارت قانونی و احتمال بالای کلاهبرداری
• امکان ناپدید شدن پروژه‌ها بدون هیچ تعهدی نسبت به سرمایه‌گذاران
• شکست پروژه‌ها به دلیل ضعف مدیریتی یا مشکلات فنی
• نوسان شدید قیمت توکن‌ها پس از عرضه و ریسک از دست رفتن بخش بزرگی از سرمایه در مدت کوتاه

برخی افراد فکر میکنند ico مثل عرضه اولیه همیشه سودده است، در حالی که اکثر ico ها در کریپتو ضررده هستند!

نکات مهم برای کاربران ایرانی

برای کاربران ایرانی شرایط کمی پیچیده‌تر است. از یک طرف، در ایران هیچ قانونی از ICO حمایت نمی‌کند و هرگونه سرمایه‌گذاری مسئولیت شخصی دارد. از طرف دیگر، بسیاری از پروژه‌ها به دلیل تحریم‌ها دسترسی کاربران ایرانی را مسدود می‌کنند. بنابراین افراد برای شرکت در ICOها مجبورند از روش‌های جایگزین برای خرید توکن استفاده کنند.

شرکت در بیشتر ICOهای معتبر برای کاربران ایرانی ممکن نیست، زیرا اکثر صرافی‌های بین‌المللی دسترسی ایرانیان را مسدود کرده‌اند. در برخی موارد صرافی‌هایی مانند کوینکس و توبیت امکان دسترسی به ICOها را فراهم می‌کنند، اما باید دقت داشت که این رویدادها ماهیت متفاوتی با عرضه اولیه سهام در بورس دارند و هیچ الزامی برای سودآوری وجود ندار

د. بسیاری از کاربران به امید سود سریع وارد می‌شوند اما پس از مدتی با افت شدید قیمت مواجه می‌گردند. علاوه بر این، به دلیل نبود حمایت قانونی، اگر مشکلی در فرآیند سرمایه‌گذاری پیش بیاید، پیگیری حقوقی برای کاربران ایرانی تقریبا غیرممکن است.

کلاهبرداری در ICO ها

ICO به دلیل جذابیت برای کاربران تازه وارد همیشه در صدر کلاهبرداری ها بوده است. در بررسی‌های انجام‌شده درباره کلاهبرداری‌های عرضه اولیه سکه (ICO)، انواع مختلفی از روش‌های فریب سرمایه‌گذاران شناسایی شده است که به‌صورت خلاصه در فهرست زیر آمده‌اند:

• پروژه‌های مرده یا جعلی: پروژه‌هایی که تیم، شبکه اجتماعی، کیف پول یا حتی محصولشان کاملاً ساختگی است.
• خروج ناگهانی (Exit Scam): توسعه‌دهندگان پس از جمع‌آوری سرمایه، بدون اطلاع‌رسانی ناپدید می‌شوند.
• کلاهبرداری پاداش (Bounty Scam): پروژه‌هایی که قول پرداخت توکن به تبلیغ‌کنندگان می‌دهند اما هیچ‌گاه پرداختی انجام نمی‌شود.
• ایردراپ و هک کلید خصوصی: کاربران با وعده دریافت توکن رایگان فریب خورده و کلید خصوصی خود را در اختیار کلاهبرداران قرار می‌دهند.
• کلاهبرداری صرافی: برخی ICOها در صرافی‌های تقلبی برگزار می‌شوند تا سرمایه کاربران را سرقت کنند.
• کپی از وایت‌پیپر دیگر پروژه‌ها: محتوا و ایده پروژه‌های معتبر را عیناً کپی می‌کنند تا اعتماد کاربران را جلب کنند.
• پامپ و دامپ: قیمت توکن ابتدا با تبلیغات بالا می‌رود و پس از فروش گسترده ناگهان سقوط می‌کند.
• طرح‌های پانزی: وعده سود بالا به سرمایه‌گذاران اولیه داده می‌شود که از سرمایه تازه‌واردها تأمین می‌گردد.
• وب‌سایت‌های جعلی (Phishing): سایت‌هایی با نام و طراحی مشابه پروژه‌های معتبر ساخته می‌شوند تا کاربران را فریب دهند.
• پیش‌استخراج (Pre-Mine Scam): توسعه‌دهندگان بخش بزرگی از توکن‌ها را قبل از فروش عمومی برای خود نگه می‌دارند و بازار را دست‌کاری می‌کنند.

این مدل‌ها نشان می‌دهند که کلاهبرداری در ICOها می‌تواند بسیار پیچیده و متنوع باشد و پیش از هر سرمایه‌گذاری باید تحقیق کامل انجام شود.

مثال واقعی: موفقیت و شکست در ICOها

نمونه‌های موفق و شکست‌خورده زیادی در تاریخ ICO وجود دارد. پروژه های لایه دوم اتریوم از موفق‌ترین نمونه‌ها است که سرمایه‌گذاران اولیه آن سودهای بسیار زیادی به دست آوردند.

در مقابل، پروژه BitConnect نمونه‌ای از یک کلاهبرداری بزرگ بود که سرمایه‌گذاران زیادی را متضرر کرد. این دو مثال نشان می‌دهند که ICO می‌تواند هم یک فرصت طلایی باشد و هم یک تهدید جدی.

توصیه‌های امنیتی

برای ورود به ICO باید نهایت احتیاط را به خرج داد. همیشه از وب‌سایت رسمی پروژه استفاده کنید و هیچ‌وقت کلید خصوصی کیف پول خود را برای خرید توکن وارد نکنید. پروژه‌هایی را انتخاب کنید که شفافیت بالایی دارند و تیم آن‌ها شناخته‌شده است. همچنین بهتر است از پروژه‌هایی که وعده سودهای غیرواقعی می‌دهند دوری کنید.

جمع‌بندی

عرضه اولیه سکه (ICO) یکی از مهم‌ترین روش‌های جذب سرمایه در دنیای ارزدیجیتال است که می‌تواند سودهای بزرگی ایجاد کند اما ریسک‌های بسیار زیادی هم دارد. برای کاربران ایرانی، شناخت دقیق پروژه‌ها، استفاده از کیف پول‌های امن و توجه به ریسک‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. همان‌طور که تحلیل‌گران میهن سیگنال تاکید می‌کنند، هیچ سرمایه‌گذاری نباید بدون تحقیق و مدیریت ریسک انجام شود.

نظرتان را درباره‌ی مقاله «عرضه اولیه سکه (ICO) چیست؟ آموزش کامل برای کاربران ایرانی» با ما درمیان بگذارید.