پروژه زیکیسینک (ZKsync) اعلام کرده است که نخستین رولآپ مبتنی بر اثبات با دانش صفر (Zero-Knowledge) در شبکه اتریوم، یعنی زیکیسینک لایت (ZKsync Lite)، سال آینده بهطور رسمی بازنشسته میشود؛ تیم توسعهدهنده این تصمیم را خاموشی برنامهریزیشده و منظم توصیف کرده است.
به گزارش میهن بلاکچین، ZKsync اعلام کرد این نسخه اولیه که با عنوان زیکیسینک ۱.۰ نیز شناخته میشود، مأموریتی را که برای آن طراحی شده بود بهطور کامل انجام داده است.
زیکیسینک لایت بازنشسته میشود
تیم پروژه در بیانیهای در شبکه ایکس (X) نوشت:
در سال ۲۰۲۶ قصد داریم زیکیسینک لایت (ZKsync Lite) را کنار بگذاریم. این پایان کار، کاملاً برنامهریزیشده است و هیچ تأثیری بر سایر سیستمهای ZKsync ندارد.
به گفته آنها، زیکیسینک لایت یک محصول آزمایشی پیشگامانه بود که بسیاری از مفاهیم کلیدی مربوط به ساخت سیستمهای ZK واقعی و مقیاسپذیر را اثبات کرد. تیم توسعه تأکید کرد:
این شبکه دقیقاً کاری را انجام داد که باید انجام میداد: نشان داد چه چیزهایی ممکن است و مسیر را برای نسل بعدی فناوری هموار کرد.
از اثبات مفهوم تا بلوغ اکوسیستم
شرکت تکنولوژی مترلبز (Matter Labs) این شبکه را در سال ۲۰۲۰ راهاندازی کرد که هدف اصلی آن اجرای تراکنشهای سریع و امکان مینت کردن NFTها بود. با این حال، عدم پشتیبانی از قراردادهای هوشمند موجب شد کاربرد آن به موارد خاصی محدود بماند.
با وجود این محدودیتها، زیکیسینک لایت نخستین شبکهای بود که از اثباتهای اعتبار استفاده کرد؛ این سیستم در همان لحظه تأیید میکند هر تراکنش معتبر است، پیش از آنکه مجموعهای از تراکنشها برای تأیید نهایی به اتریوم ارسال شود.
مترلبز پس از عرضه نسخه پیشرفتهتر خود یعنی زیکیسینک ارا (ZKsync Era)، یک zkEVM کامل که از قراردادهای هوشمند پشتیبانی میکند، توسعه زیکیسینک لایت را در اوایل ۲۰۲۳ متوقف کرد.
سرنوشت کاربران ZKsync Lite چه میشود؟
تیم پروژه تأکید کرده است که کاربران فعلی نیازی به انجام هیچ اقدام فوری ندارند و فعالیت شبکه بهصورت عادی ادامه دارد. ZKsync در اعلامیه خود افزود:
داراییها کاملاً امن هستند و برداشتها به لایه ۱ در طول این فرآیند بدون مشکل انجام خواهد شد.
سایر محصولات این اکوسیستم نیز از این تغییر تأثیر نمیپذیرند و مراحل مهاجرت و زمانبندی دقیق بهزودی اعلام خواهد شد.
در حال حاضر حدود ۵۰ میلیون دلار دارایی به این شبکه بریج شده است. با این حال، طبق دادههای L2BEAT، این شبکه طی ۲۴ ساعت گذشته تنها حدود ۳۳۰ عملیات کاربری داشته است؛ این آمار نشان میدهد زیکیسینک لایت عملاً از چرخه اصلی فعالیت اکوسیستم خارج شده است.
در مقابل، نسخه جدید یعنی زیکیسینک ارا با ۳۶.۴ میلیون دلار ارزش قفلشده است و بیش از ۲۲,۰۰۰ تعامل کاربری روزانه، بخش اصلی فعالیت اکوسیستم ZKsync را در اختیار دارد.
آینده ZKsync و تغییرات احتمالی
مسیر تحول زیکیسینک هنوز ادامه دارد. ماه گذشته، الکس گلوچوفسکی (Alex Gluchowski)، یکی از بنیانگذاران پروژه، پیشنهادی را برای بازطراحی توکن حاکمیتی ZKsync مطرح کرد تا این توکن بیش از گذشته بر کاربرد اقتصادی متمرکز شود و ارزش آن بهطور مستقیم با کارمزدهای شبکه پیوند بخورد.
چنین تغییری میتواند مسیر جدیدی برای گسترش نقش اقتصادی این توکن در شبکه ایجاد کند.
source