الزامات بازنگری در ریزساختارهای بازار سرمایه

به گزارش شهر بورس، مونا حاجی علی‌اصغر کارشناس بازار سرمایه، طی یادداشتی درباره پنل «الزامات بازطراحی ریزساختارهای بازار»، نوشت:

در جلسه امروز مجموعه‌ای از موضوعات کلیدی و ضروری برای ارتقای کارایی، عمق‌بخشی و افزایش کیفیت عملکرد ریزساختارهای بازار سرمایه مطرح شد. بررسی این موارد نشان می‌دهد که بازار برای تطبیق با شرایط نوین مالی، توسعه ابزارها و افزایش نقش‌آفرینی نهادهای حرفه‌ای، نیازمند اصلاحات ساختاری و عملیاتی است. اهم موارد به شرح زیر است:

1. بازنگری دستورالعمل بازارگردانی:

لزوم بازبینی جامع مقررات بازارگردانی با هدف افزایش انعطاف‌پذیری، ارتقای کارایی بازار و متناسب‌سازی الزامات با واقعیت‌های معاملاتی. در این چارچوب، ضروری است دامنه نوسان و دامنه مظنه به‌گونه‌ای تنظیم شود که بازارگردان امکان ایفای نقش مؤثر در کاهش شکاف قیمتی و بهبود نقدشوندگی را داشته باشد.

2. رفع انحصار بازارگردانی برای نهادهای خاص:

بازارگردانی نباید محدود به شرکت‌های تأمین سرمایه یا صندوق‌های بازارگردانی باقی بماند. هر نهاد مالی دارای کفایت سرمایه و برنامه روشن عملیاتی باید امکان ورود به فرآیند بازارگردانی را داشته باشد تا رقابت، کیفیت و پوشش بازار ارتقا یابد.

3. شفاف‌سازی جایگاه و شرایط فعالیت کارگزار معامله‌گر:

تعیین دقیق چارچوب وظایف، الزامات و حدود اختیارات کارگزار معامله‌گر برای جلوگیری از تداخل نقش‌ها، افزایش شفافیت و بهبود عملکرد بازار لازم است.

4. اصلاح چرخه تسویه اوراق بهادار:

حرکت از مدل فعلی T+1 و T+2 به سمت تسویه آنی (T+0) از الزامات توسعه بازار کارا و افزایش جذابیت برای بازیگران حرفه‌ای است. تحقق این موضوع نیازمند اصلاحات فنی، زیرساختی و مقرراتی است.

5. بازنگری در ساعات معاملات:

عدم هم‌خوانی بین ساعات معاملات برخی ابزارها و ساعات کار نظام بانکی از جمله چالش‌های جدی است. به‌عنوان نمونه:

معاملات واحدهای صندوق‌های با درآمد ثابت قابل معامله تا ساعت ۱۵،

صندوق‌های مبتنی بر طلا تا ساعت ۱۸،

پایان عملیات ساتنا در بانک‌ها ساعت ۱۴:۳۰.

این ناهماهنگی سبب بروز مشکل برای بازارگردان‌ها در واریز وجه صدور صندوق‌ها در همان روز می‌شود و لازم است با هماهنگ‌سازی یا طراحی راهکار جایگزین مورد بازنگری قرار گیرد.

6. توسعه شاخص‌ها و تنوع‌بخشی در صندوق‌های شاخصی، به‌ویژه در بازار بدهی:

بازار بدهی ایران نیازمند شاخص‌های معتبر، متنوع و قابل اتکا است تا زمینه شکل‌گیری صندوق‌های شاخصی با کارکردهای حرفه‌ای فراهم شود.

7. انعطاف در حدنصاب‌های سرمایه‌گذاری صندوق‌ها، به‌ویژه صندوق‌های با درآمد ثابت:

افزایش انعطاف در حدنصاب‌ها موجب افزایش قدرت طراحی محصول توسط نهادهای مالی و ایجاد تمایز میان صندوق‌ها خواهد شد.

8. تعریف رکن «مشارکت‌کننده مجاز» برای صندوق‌های ETF:

با تعریف و سامان‌دهی این رکن، فاصله قیمت واحدهای صندوق با NAV کاهش یافته و کارآمدی مکانیزم خلق و بازخرید واحدها افزایش می‌یابد.

9. تهیه و تصویب دستورالعمل «سبد مشاع»:

تدوین این دستورالعمل نقش مهمی در گسترش خدمات مدیریت دارایی، افزایش شفافیت و توسعه ابزارهای سرمایه‌گذاری دارد.

10. اجرایی شدن مقررات صندوق‌های ارزی، رمزدارایی‌ها، Hedge Fundها و Private Debt Fundها:

این ابزارها از الزامات توسعه بازارهای مدرن بوده و اجرای عملیاتی مقررات آن‌ها می‌تواند بازار سرمایه را در برابر نوسانات اقتصادی مقاوم و متنوع‌تر سازد.

11. لزوم ارائه گزارش به‌روز سبدهای بازار:

انتشار اطلاعات روزآمد و شفاف، به افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران و بهبود تصمیم‌گیری کمک خواهد کرد.

12. اجرایی شدن توکنیزه کردن دارایی‌ها:

توکنایز دارایی‌ها می‌تواند به کاهش هزینه انتشار، افزایش قابلیت انتقال و ایجاد امکان معامله دارایی‌های غیرنقد تبدیل شود و یکی از مسیرهای تحول‌آفرین بازار سرمایه است.

13. هماهنگی بستر معاملاتی صندوق‌های طلا و مشتقات مبتنی بر طلا:

همسان‌سازی بسترها موجب افزایش کارایی پوشش ریسک و تسهیل معاملات می‌شود.

14. رفع ممنوعیت خرید گواهی سپرده برای سبدهای اختصاصی:

حذف این محدودیت، انعطاف‌پذیری مدیران سبد و امکان بهینه‌سازی سبدهای اختصاصی را افزایش می‌دهد.

این مجموعه پیشنهادها، بخشی از الزامات اصلاح ریزساختارهای بازار سرمایه با رویکرد افزایش نقدشوندگی، ارتقای کارایی، شفافیت بیشتر و توسعه ابزارها و نهادهای مالی است. اجرای این موارد می‌تواند زمینه رقابت سالم، جذابیت بیشتر بازار و توسعه پایدار آن را فراهم آورد.