پایان دوران چرخه‌های چهارساله بیت کوین؛ هاوینگ دیگر قانون بازار نیست

در حالی که سال‌هاست سرمایه‌گذاران عادت کرده‌اند حرکت قیمت بیت کوین را در قالب یک الگوی چهار‌ساله تفسیر کنند، داده‌های جدید نشان می‌دهد که این چرخه تاریخی دیگر به همان شکل گذشته عمل نمی‌کند. بازار در حال تغییر است و آن‌چه روزی قانون نانوشته رفتار بیت کوین بود، حالا به نظر می‌رسد تنها بخشی از تاریخ آن باشد.

به گزارش میهن بلاکچین، آمارها نشان می‌دهد بازدهی سالانه بیت کوین به‌تدریج کاهش یافته و در چرخه اخیر هیچ نقطه اوجی به‌چشم نمی‌خورد که فرضیه‌ تغییر در ساختار ریسک و بازده این دارایی را تأیید می‌کند. در حالی که بسیاری هنوز بر این باورند که هر هاوینگ آغازگر جهشی تازه است، شواهد آماری می‌گویند ممکن است بیت کوین وارد فاز بلوغ شده باشد که رشدش آرام‌تر اما پایدارتر از همیشه است.

پایان دوران رشد‌های انفجاری

بحث درباره پدیده حباب‌های مالی سال‌هاست ذهن اقتصاددانان را درگیر کرده است. یکی از پژوهش‌های برجسته در این زمینه به مقاله سال ۲۰۱۴ پروفسور دیدیه سورنت (Didier Sornette) بازمی‌گردد که در آن، حباب را به‌عنوان دوره‌ای از رشد ناپایدار تعریف می‌کند که در آن قیمت‌ها با سرعتی بیش از حد طبیعی افزایش می‌یابند. چنین رشدهایی همیشه سرانجامی مشترک دارند: حباب منفجر می‌شود و قیمت‌ها به نقطه آغاز یا حتی پایین‌تر از آن بازمی‌گردند.

بیت کوین نیز بارها چنین دوره‌هایی را (از رشدهای شتاب‌زده تا سقوط‌های سنگین معروف به زمستان کریپتویی) پشت سر گذاشته است. در هر چرخه، قیمت بیت کوین پس از رسیدن به اوج‌های تاریخی با کاهش‌هایی گاه تا ۹۰٪- مواجه شده است. این روند در کنار هاوینگ‌هایی که هر ۲۱۰,۰۰۰ بلاک (تقریباً هر ۴ سال یک‌بار) رخ می‌دهد، ساختاری تکرارشونده از رکود، بازیابی و سپس رشد انفجاری را برای این دارایی شکل داده بود.

در سال ۲۰۱۱، همراه با پروفسور روگرو برتلی (Ruggero Bertelli)، شرکت دایمن پارتنرز (Diaman Partners) شاخصی آماری به نام نسبت دایمن (Diaman Ratio) معرفی کرد. این شاخص با تحلیل روند قیمت در مقیاس لگاریتمی، میزان پایداری رشد را اندازه‌گیری می‌کند. اگر مقدار این شاخص کمتر از ۱ باشد، رشد پایدار تلقی می‌شود؛ برابر با ۱ یعنی رشد نمایی است و اگر بیش از ۱ شود، نشان‌دهنده رشد بیش از نمایی و به‌عبارتی حبابی است.

دایمن پارتنرز داده‌های تاریخی قیمت بیت کوین را بررسی و مشخص کرده است که در چرخه‌های پیشین، بیت کوین چندین بار وارد فاز رشد بیش از نمایی شده بود. اما در چرخه اخیر، جز در مقطع کوتاهی همزمان با تأیید صندوق‌های ETF اسپات در ایالات متحده و عبور قیمت از اوج سال ۲۰۲۱ پیش از هاوینگ ۲۰۲۴ (اتفاقی بی‌سابقه در تاریخ بیت کوین) دیگر شاهد رشد بیش از نمایی نبوده‌ایم.

آیا دوران چهار‌ساله تمام شده است؟

پرسشی که اکنون مطرح می‌شود این است که آیا باید الگوی چهار‌ساله را کنار بگذاریم؟ پاسخ قطعی هنوز روشن نیست، اما شواهد نشان می‌دهد ساختار رشد بیت کوین دگرگون شده است. برای آزمودن این فرضیه، پژوهشگران نوسان قیمت بیت کوین را در بازه‌ای چهارساله بررسی کرده‌اند تا ببینند آیا این نوسان ثابت مانده یا کاهش یافته است.

نتیجه نشان می‌دهد نوسان سالانه بیت کوین که در سال‌های ابتدایی بیش از ۱۴۰٪ بود، اکنون به حدود ۵۰٪ یا کمتر رسیده است. این کاهش نوسان به معنای کاهش بازدهی بالقوه است، اما در عوض ثبات و پیش‌بینی‌پذیری بیشتری را برای آینده رقم می‌زند.

با نگاهی به نمودار بازدهی سالانه متحرک BTC، مشخص می‌شود که سودهای نجومی سال‌های نخست جای خود را به بازدهی‌هایی یکنواخت‌تر داده‌اند. طی سه سال گذشته، عملکرد بیت کوین تقریباً ثابت مانده است که نشانه‌ای واضح از شکسته شدن چرخه‌های پیشین که همیشه ترکیبی از سال‌های رؤیایی و سقوط‌های دردناک بودند.

در حالی که میانگین بازدهی سالانه به‌طور پیوسته کاهش یافته، نباید فراموش کرد که در همین چرخه نیز بیت کوین از ۱۵,۰۰۰ دلار در دسامبر ۲۰۲۲ به سقف ۱۲۶,۰۰۰ دلار رسیده است. با وجود کاهش نوسان و هیجان، هنوز بازدهی چشمگیری نصیب سرمایه‌گذاران شده است.

اگر بازدهی بیت کوین را در بازه‌های چهار‌ساله بررسی کنیم، روندی نزولی در نرخ رشد آشکار می‌شود. این امر با توجه به افزایش ارزش کل بازار بیت کوین منطقی است؛ زیرا دو برابر کردن یک دارایی‌ با ارزش ۲۰ میلیارد دلار بسیار ساده‌تر از دو برابر کردن بازاری با ارزش ۲ تریلیون دلار است.

با این حال، حتی اگر فرض کنیم موج صعودی چرخه چهارم به پایان رسیده باشد، ارزش خلق‌شده در این دوره از تمام چرخه‌های پیشین بیشتر بوده است. این واقعیت نشان می‌دهد بیت کوین (چه به‌عنوان یک شبکه و چه به‌عنوان یک دارایی) در ۱۵ سال عمر خود، بیش از هر نوع سرمایه‌گذاری دیگری ثروت ایجاد کرده است.

بیت کوین دیگر همان بیت کوین سابق نیست

بر اساس داده‌های آماری، بیت کوین تاکنون ۴ بار وارد فاز حبابی شده است. اما برخلاف حباب‌های سنتی که در مدت کوتاهی می‌ترکند، BTC هر بار پس از سقوط، با قدرت بازگشته است. با این حال شدت و مدت این جهش‌های بیش از نمایی در طول زمان کاهش یافته‌اند و در چرخه اخیر (از ۲۰۲۴ تاکنون) نشانه‌ای از رشد انفجاری دیده نمی‌شود.

کاهش همزمان بازدهی و نوسان نشان می‌دهد که برای رسیدن به سطوحی مانند ۱ میلیون دلار شاید به ۱۵ سال زمان نیاز باشد. از این‌رو، پیش‌بینی‌هایی که از قیمت ۱۳ میلیون دلاری در سال ۲۰۴۰ سخن می‌گویند، از نظر آماری چندان قابل اتکا نیستند.

با این حال، تأیید صندوق‌های ETF اسپات در ایالات متحده، به‌ویژه صندوق آی‌بی‌آی‌تی (IBIT) از شرکت بلک‌راک (BlackRock)، که در کمتر از سه سال بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار دارایی تحت مدیریت جذب کرده است، نقطه عطفی در تاریخ بیت کوین محسوب می‌شود. این اتفاق چرخه سنتی رشد، ابررشد و زمستان کریپتویی را برهم زده و عصر جدیدی از ثبات و بلوغ را برای بزرگ‌ترین دارایی دیجیتال جهان رقم زده است.

به‌نظر می‌رسد بیت کوین در مسیر تازه‌ای گام گذاشته است که در آن رشدش شاید آهسته‌تر باشد، اما پایه‌هایش محکم‌تر از همیشه‌اند.