چگونه بانکداری باز مسیر خدمات مالی را برای مشتریان ساده‌تر و شفاف‌تر می‌کند؟

بانکداری باز (Open Banking) به عنوان یک رویکرد جدید مبتنی بر اشتراک امن داده‌ها و تعامل APIها، امید می‌رود که بسیاری از این مشکلات را کاهش دهد.

بانکداری باز چیست؟

بانکداری باز به سیستمی گفته می‌شود که در آن مشتریان با رضایت خودشان اجازه می‌دهند بانک یا مؤسسات مالی، داده‌های مالی‌شان (مانند اطلاعات تراکنش‌ها، مانده حساب و حساب‌های مرتبط) را از طریق رابط برنامه‌نویسی کاربردی (API) در اختیار شرکت‌های ثالث تأیید شده قرار دهند. این شرکت‌های ثالث مانند فین‌تک‌ها می‌توانند داده‌ها را پردازش کرده و سرویس‌های ارزش‌افزوده‌ای را برای مشتریان ارائه دهند.

به عبارت دیگر، به جای اینکه بانک به تنهایی تمام خدمات مالی را ارائه دهد، اکوسیستمی شکل می‌گیرد که در آن بازیگران متعدد بر اساس داده‌ها و توانمندسازی کاربر رقابت می‌کنند. بانکداری باز تحت چارچوب‌های قانونی و مقرراتی (در برخی کشورها مانند PSD2 در اروپا) اجرا می‌شود که شرایط و استانداردهای امنیتی و حریم خصوصی را تعیین می‌کنند.

چگونه بانکداری باز تجربه مشتری را ساده‌تر و شفاف‌تر می‌کند؟

در ادامه اصلی‌ترین راه‌هایی را بررسی می‌کنیم که بانکداری باز باعث بهبود تجربه مشتری می‌شود:

مشاهده جامع وضعیت مالی در یک داشبورد

با استفاده از خدمات تجمع حساب، مشتری می‌تواند حساب‌های مختلفش در بانک‌های گوناگون را در یک اپلیکیشن واحد ببیند، هزینه‌ها را دسته‌بندی کند و تصویری یکپارچه از وضعیت مالی‌اش داشته باشد. دیگر نیازی نیست از چند اپ بانک استفاده کند یا به صورت دستی تراکنش‌ها را بررسی کند.

سرعت و سهولت بیشتر در ارائه خدمات مالی

درخواست وام، اعطای اعتبار، بررسی وضعیت مالی یا امتیاز اعتباری در حالت سنتی ممکن است نیازمند ارسال مدارک متعدد و بررسی دستی باشد. اما در بانکداری باز، با دسترسی به داده‌های تراکنش و جریان نقدی، فرآیند ارزیابی سریع‌تر انجام می‌شود. خدمات پرداخت امکان راه‌اندازی پرداخت مستقیم از حساب بانکی را فراهم می‌کنند، بدون نیاز به کارت یا واسطه‌های متعدد.

رقابت بیشتر و گزینه‌های بهتر برای مشتری

وقتی داده‌های مالی به صورت امن در دسترس شرکت‌های متعدد قرار می‌گیرد، فین‌تک‌ها و بانک‌ها مجبور می‌شوند برای جذب مشتری خدمات بهتر، نرخ بهره رقابتی‌تر و تجربه کاربری مطلوب‌تر ارائه دهند. این فشار رقابتی به نفع مصرف‌کننده است و مشتریان قادرند محصولاتی را که واقعا مناسبشان است انتخاب کنند و بین گزینه‌ها مقایسه کنند.

شفافیت در هزینه‌ها و پیشنهادها

با دسترسی به داده‌های کامل مشتری، الگوریتم‌ها و سرویس‌ها می‌توانند پیشنهادهایی دقیق‌تر، شخصی‌سازی‌شده‌تر و شفاف‌تر ارائه دهند. مثلاً هزینه‌های پنهان یا نرخ‌های پنهان کمتر خواهد بود.مشتری می‌داند دقیقاً چه اطلاعاتی به اشتراک گذاشته و چگونه استفاده می‌شود، چون در بانکداری باز رضایت و کنترل مشتری در مرکز قرار دارد.

کاهش دخالت کارمندان، خطاهای انسانی و کاغذبازی

بسیاری از فرآیندها به صورت دیجیتال و خودکار انجام می‌شوند که موجب کاهش تأخیرها، خطاهای دستی و هزینه‌های اداری می‌شود. به این ترتیب تجربه مشتری روان‌تر و سریع‌تر خواهد بود.

توانمندسازی مشتریان در کنترل داده‌هایشان

مهم‌ترین اصل بانکداری باز این است که مشتری بر داده‌های خود کنترل دارد؛ یعنی او تعیین می‌کند چه داده‌هایی به کدام ارائه‌کننده داده شود و می‌تواند در هر زمان این دسترسی را لغو کند.

چالش‌ها و ملاحظات مهم بانکداری باز

طبیعی است که با وجود مزایای فراوان، بانکداری باز نیز با موانع و ریسک‌هایی همراه باشد:

امنیت و حفظ حریم خصوصی

اشتراک داده‌های مالی حساس بدون حفاظت کافی خطر نفوذ، سوءاستفاده یا افشای غیرمجاز داده را افزایش می‌دهد. به همین دلیل چارچوب‌های قانونی مانند PSD2 و استانداردهایی مثل OAuth و پروتکل‌های امنیتی ویژه استفاده می‌شوند. برخی مطالعات هشدار داده‌اند که ریسک‌های نهفته مانند تبعیض ناخواسته براساس داده‌های تراکنشی نیز وجود دارد.

همگام‌سازی فنی و استانداردها

بانک‌ها و مؤسسات مالی مختلف ممکن است سیستم‌های متفاوتی داشته باشند و هماهنگی API و استانداردها (مثل فرمت داده، امنیت، احراز هویت) چالش‌برانگیز است. قوانین و مقررات نیز باید با فناوری به‌روز شوند و فضای قانونی مناسب ایجاد شود.

جلب اعتماد مشتریان

بسیاری از مشتریان ممکن است نگران نحوه استفاده از داده‌هایشان باشند. ایجاد اعتماد از طریق شفافیت، مجوزها، کنترل کاربر و سازوکار بازگشت‌پذیری ضروری است.

مقررات و تنظیمات ناپایدار

در بسیاری از کشورها چارچوب قانونی بانکداری باز هنوز در حال شکل‌گیری است و ممکن است تغییر کند. برخی کشورها هنوز الزامی برای پیاده‌سازی آن ندارند یا مسیر کندی دارند.

بانکداری باز زرین‌پال؛ پلی به سمت خدمات مالی قدرتمندتر و در دسترس‌تر

پشتوانه بانکداری باز زرین‌پال، تجربه موفق و زیرساخت قوی درگاه پرداخت شخصی است که سال‌هابه عنوان راهکار پیشرو در حوزه پرداخت‌یاری شناخته می‌شود.زرین‌پال با سرویس بانکداری باز خود مدیریت همه حساب‌های بانکی را در یک پنل یکپارچه فراهم می‌کند و به کسب‌وکارها کمک می‌کند عملیات بانکی روزمره مانند انتقال وجه، مغایرت‌گیری و پیگیری تراکنش‌ها را سریع‌تر، امن‌تر و بدون مراجعه حضوری انجام دهند.سرویس بانکداری باز زرین‌پال از ویژگی‌هایی بهره می‌برد که به بهبود تجربه مدیریت مالی کسب و کارها کمک می‌کنند؛ از جمله انتقال وجه تکی و گروهی (آنـی، پایا، ساتنا، پل)، استرداد وجه و تسویه آنی، انتقال‌های دوره‌ای خودکار و گزارش‌گیری و مغایرت‌گیری یکپارچه. این مجموعه امکانات باعث می‌شود تا کسب‌وکارها بتوانند جریان مالی خود را با دقت، سرعت و شفافیت بیشتری کنترل کنند.

از نظر کارکرد استراتژیک، زرین‌پال این سرویس را به‌مثابه پلی میان نوآوری‌های دیجیتال و خدمات بانکی سنتی معرفی می‌کند؛ پلی‌ که امکان ارائه محصولات مالی هوشمندتر، شفاف‌تر و در دسترس‌تر را فراهم می‌کند و به توسعه اقتصاد دیجیتال کشور کمک می‌کند. با ادامه توسعه زیرساخت بانکداری باز، زرین‌پال در راستای انجام مأموریت خود گام برمی‌دارد تا تراکنش‌های بانکی نه‌فقط سریع و امن، بلکه ساده و قابل‌فهم باشند.