گزارش نگران‌کننده اتاق بازرگانی ایران از خودروسازی
گزارش جدید مرکز پژوهش‌های اتاق ایران درباره شاخص مدیران خرید (شامخ) صنعت خودروسازی و صنایع وابسته در خردادماه نشان می دهد که این صنعت در رکودی ترین حالت خود قرار دارد. شامخ این صنعت به سطح ۲۷.۶ درصد افت کرده است. سقوطی کم سابقه فاصله این صنعت را با مرز میانگین ۵۰ درصد بیش‌تر کرده است.
به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، جدیدترین گزارش شامخ مرکز پژوهش های اتاق بازرگانی ایران نشان می دهد که وضعیت خودروسازان و صنایع وابسته چندان مساعد و رضایت بخش نیست.
شامخ چیست؟
شامخ یکی از شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اقتصادی است که مورد پذیرش بیش‌تر کشورهای توسعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یافته است. درحال‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌حاضر شاخص شامخ برای حدود ۲۹ هزار بنگاه بخش خصوصی در بیش از ۴۰ کشور جهان محاسبه و منتشر می‌شود. این شاخص براساس پایش پرسش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای به دست می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید و بینش آنی و تصویر سریعی از شرایط اقتصاد کلان، به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ویژه وضعیت رونق و رکود در بخش‌های صنعت و خدمات ارائه می‌دهد. در واقع شامخ تصور تولیدکنندگان از وضعیت تولیدی بوده و به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نوعی نشان از میزان امید آن‌ها به آینده دارد.
فاکتورهای بررسی شامخ
شاخص تولیدکننده شامخ همچنین براساس این موارد سنجیده می شود:
میزان تولید محصولات، میزان سفارش های جدید، سرعت انجام و تحویل سفارش، موجودی مواد اولیه، میزان استخدام و بهکارگیری نیروی انسانی، قیمت خرید مواد اولیه، موجودی محصول (انبار)، میزان صادرات، قیمت محصولات تولید شده، مصرف حامل های انرژی، میزان فروش محصولات، انتظارات تولید آینده.
این بررسی ها نشان می دهد تداوم قطعی انرژی و آب واحدهای اقتصادی و تجاری، تحمیل جنگ دوازده روزه و نااطمینانی شکل گرفته برای صاحبان کسب‌وکار و سخت‌گیری تعهدات ارزی و نظایر آن، رقم این شاخص را به یکی از کم‌ترین مقادیر در سری زمانی خود طی سال‌های اخیر کشانده است.
نتایج شامخ گویای این واقعیت است که علاوه بر مشکلات موجود در دو سوی عرضه و تقاضا، فضای کلی صنعت و اقتصاد نیز با نااطمینانی‌های فزاینده‌ای مواجه است و همگی موجب کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری و افزایش تردید میان تولیدکنندگان و صادرکنندگان و افزایش تعدیل نیروی انسانی موجود در واحدهای اقتصادی شده‌اند.
در این گزارش همچنین صنعت خودروسازی کشور بعد از صنعت نساجی و پوشاک در بدترین حالت ممکن خود از سال ۹۷ به بعد قرار گرفته است.
بررسی شاخص های شامخ در خرداد ۱۴۰۴
براساس گزارش مرکز پژوهش های اتاق بازرگانی، تمام ۱۳ شاخصی که در شامخ خرداد در حوزه مورد بررسی قرار گرفته، تمام فاکتورها با افت همراه بوده است. در این میان، شاخص «مصرف حامل‌های انرژی» از ۵۱.۲ واحد در اردیبهشت به ۲۱.۲ واحد در خرداد رسیده است. مسئله ای که به وضوح تأثیر قطعی برق بر تولید خودروسازان و قطعه‌سازان را نشان می دهد.
«میزان تولید محصولات» نیز از فاکتورهایی بوده که در شامخ خرداد با سقوط آزاد مواجه شده است. این فاکتور که در اردیبهشت ماه ۴۵.۱ واحد ثبت شده بود در خرداد به ۱۹.۴ واحد رسید تا کم‌ترین رقم ثبت شده در کل شامخ خودروی خرداد را به نام خود ثبت کرده و افت ۲۵.۷ واحدی نیز داشته باشد.
شامخ خرداد نشان می‌دهد که خودروسازان سفارش‌های کم‌تری را نیز ثبت کرده‌اند، به‌طوری که شاخص «میزان سفارش‌های جدید» در آخرین ماه از بهار ۲۳.۴ واحد ثبت شده است؛ این در شرایطی است که این رقم در ماه پیش از آن ۴۰.۹ واحد بود. بنابراین این فاکتور در مدت زمان یادشده ۱۷.۵ واحد افت را تجربه کرده است.
فاکتور «سرعت انجام و تحویل سفارش» نیز ۱۹.۲ واحد افت داشته و از ۴۸.۸ واحد در اردیبهشت ماه به ۲۹.۶ واحد در خرداد رسیده است. طبیعتا با این روند فروش خودروسازان نیز افت شدیدی را تجربه کرده است. بر مبنای گزارش اتاق بازرگانی ایران فاکتور «میزان فروش محصولات» از ۴۰.۸ واحد در اردیبهشت به ۲۰ واحد در خرداد رسیده است.
این گزارش همچنین نشان می دهد که صنعت خودروسازان درسومین ماه سال در تامین مواد اولیه با مشکل همراه بوده اند. فاکتور «موجودی مواد اولیه» در شامخ خرداد دانست با ثبت عدد 29.2 واحد این موضوع را نشان می دهد. این در حالی است که این رقم در اردیبهشت ماه روی ۵۶.۹واحد قرار داشت.
فاکتور «قیمت خرید مواد اولیه» در خرداد به ۷۵ واحد رسیده است، این رقم در اردیبهشت ماه ۷۹.۳ واحد بود. گرچه این ارقام نشان می‌دهد که این فاکتور با افت ۴.۳ واحدی همراه بوده است، اما باید توجه داشت که این رقم همچنان بالای مرز ۵۰ است، بنابراین قیمت خرید مواد اولیه برای خودروسازان رو به رشد بوده، اما از سرعت آن کاسته شده است.
فاکتور «موجودی محصول نهایی در انبار» از ۴۸ واحد در اردیبهشت به ۴۴.۳ واحد در خرداد رسیده است. بنابراین می‌توان گفت گرچه در اردیبهشت نیز خودروسازان در حال کاهش موجودی محصول در انبار خود بودند، اما این روند در خرداد شدت گرفته است.
اما یکی از مهم‌ترین فاکتورهای مورد بررسی شامخ، «انتظارات تولید در ماه آینده» است که به نوعی امید فعالان صنعت نسبت به آینده را نشان می‌دهد. این شاخص در اردیبهشت ۴۹.۶ واحد بود، اما در خرداد به ۳۱.۷ واحد رسیده است تا کاهش ۱۷.۹ واحدی داشته باشد. این موضوع نشان می‌دهد که خودروسازان نسبت به آینده به میزان زیادی ناامید هستند.
«میزان استخدام و بهکارگیری نیروی انسانی» نیز یکی از فاکتورهایی در شامخ خرداد بود که با افت همراه بوده است. این شاخص ۶.۶ واحد کاهش را ثبت کرده و از ۴۸.۳ واحد در اردیبهشت‌ماه به ۴۱.۷ واحد در سومین ماه از سال رسیده است. این رقم زیر مرز ۵۰ است که نشان می‌دهد استخدام‌ها رو به کم‌تر شدن است. «میزان صادرات» هم که در اردیبهشت ۴۹.۱ واحد بود، در خرداد روی ۴۰.۹ ایستاد تا کاهش ۸.۲ واحدی را ثبت کند. به دلیل قرار گرفتن این رقم زیر مرز ۵۰ می‌توان گفت صادرات در حال کاهش است. به نوشته دنیای اقتصاد فاکتور «قیمت محصولات تولیدشده» یکی از دو فاکتوری است که در شامخ خرداد بالای مرز ۵۰ قرار گرفته‌اند. فاکتور مذکور در اردیبهشت ماه ۶۳.۸ واحد اعلام شده بود، اما در خرداد ۵۲.۱ واحد ثبت شد تا افت ۱۱.۷واحدی داشته باشد.
اتاق بازرگانی ایران صنعت خودرو
source