به گزارش پایگاه خبری بورس پرس، رضا کیانی در خصوص آسیب‌‌‌شناسی صندوق‌های اهرمی و ساز و کار استاندارد آن به دنیای اقتصاد، اعلام کرد: شاخص‌‌‌های اهرمی بر اساس ایده اهرم مالی طراحی شدند و امروزه موسسات معتبری همچون استاندارد اندپورز، فایننشال تایمز و مورگان استنلی، شاخص‌‌‌های اهرمی متعددی را محاسبه و منتشر می‌کنند.
شاخص تنها یک نماگر نیست بلکه یک ابزار سرمایه‌گذاری است. با این تعریف یک شاخص مناسب باید قابل سرمایه‌گذاری باشد. پس اگر بتوان در شاخص سرمایه‌گذاری کرد، چرا این سرمایه‌گذاری به صورت اهرمی انجام نشود؟ همین ایده یعنی سرمایه‌گذاری در شاخص‌‌‌ها به صورت اهرمی، منجر به طراحی و ایجاد شاخص‌‌‌های اهرمی شده است.
سه متغیر در طراحی یک شاخص اهرمی موثر است. مورد اول، شاخص مبنا است، شاخصی که اهرم روی آن اعمال می‌شود. متغیر دوم نسبت اهرم است، ضریبی که میزان تقویت بازدهی را تعیین می‌کند و متغیر سوم، نرخ بهره یا همان هزینه اهرم مالی است. بازده روزانه شاخص اهرمی با محاسبه بازده شاخص مبنا، ضرب آن در نسبت اهرم و کسر هزینه بهره وام (ایجاد اهرم) محاسبه می‌شود. این فرآیند شامل دو بخش است. بخش اول بازده اهرمی شاخص مبنا و بخش دوم هزینه استفاده از اهرم.
در شاخص‌‌‌های اهرمی نسبت اهرم ثابت و مشخص است. نسبت اهرم در شاخص‌‌‌های اهرمی عدد ثابت و مشخص است. این نسبت بیانگر نسبت بازدهی شاخص اهرمی به شاخص مبنا در هر روز معاملاتی است. این نکته بسیار مهم است و توجه به آن برای درک عملکرد شاخص های اهرمی ضروری است.
اگر نسبت اهرم ۲ باشد یعنی شاخص اهرمی در هر روز بازدهی (یا زیانی) دو برابر شاخص مبنا، (البته با کسر هزینه بهره) خواهد داشت. زمانی که این دوره زمانی بیش از یک روز باشد، دیگر نسبت ۲ به یک، میان بازدهی این دو برقرار نخواهد بود. حتی می‌توان شرایطی را در نظر گرفت که شاخص مبنا در یک دوره زمانی مثبت اما شاخص اهرمی منفی باشد. (بحث جذاب ریاضی و بازی با اعداد است و البته هزینه بهره ایجاد اهرم را هرگز فراموش نکنید.)
پس نسبت اهرم بیانگر نسبت شاخص‌‌‌های اهرمی و شاخص مبنا، تنها برای یک روز است و در دوره‌‌‌های طولانی‌‌‌تر، نسبت این دو شاخص بستگی به روندهای مثبت و منفی و طول دوره دارد و می‌تواند هر عددی باشد.
در شاخص‌‌‌های اهرمی، نسبت اهرم عددی ثابت و مشخص است. از دیگر سو، تغییر ارزش دارایی به دلیل افت و خیز قیمت‌ها در بازار، نسبت دارایی به بدهی را تغییر می‌دهد و این امر سبب تغییر مقدار اهرم می‌شود. بنابراین ثابت نگه داشتن مقدار اهرم، نیازمند بروز رسانی روزانه میزان اهرم است. فرض کنید به صورت اهرمی در حال ردگیری یک شاخص هستید و پرتفوی خود را به گونه‌‌‌ای نگهداری می‌‌‌کنید که بازدهی مانند شاخص مبنا البته با ضریب اهرم ۲ داشته باشید.
فرض کنید دارایی ۱۰۰ میلیون تومان بوده و وامی ۱۰۰ میلیون تومانی نیز دریافت کرده‌‌‌اید و اهرم را به ۲ رسانده‌‌‌اید. اگر روز اول پرتفوی با ۵ درصد رشد همراه شود، سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیون تومانی به ۲۱۰ میلیون تومان افزایش خواهد یافت که ۱۱۰ میلیون تومان آن متعلق به شما و ۱۰۰ میلیون تومان (و البته سود وام) بدهی است.
در این حالت اهرم کاهش یافته چون دیگر نسبت یک به یک میان دارایی خالص و بدهی برقرار نیست. در حقیقت اهرم از ۲ به ۱.۹ کاهش یافته است. بنابراین برای آنکه در روز دوم همچنان اهرم ۲ برقرار باشد، باید میزان بدهی را ۱۰ میلیون تومان دیگر افزایش دهید یا میزان دارایی را ۱۰ میلیون تومان کاهش دهید.
در هر حال این فرآیند مستلزم بروز رسانی روزانه است که هم هزینه معاملاتی را افزایش می‌دهد و هم خطای ردگیری را می‌‌‌افزاید و هم در صورت نامطلوب بودن شرایط نقدشوندگی در اجرا شما را با مشکلاتی مواجه می‌کند. از این رو اجرایی کردن ردگیری شاخص به صورت اهرمی نیازمند بروز رسانی روزانه پرتفوی و بازتنظیم میزان اهرم است که با چالش‌‌‌های خاص همراه است.
بنا به این دلایل، ردگیری شاخص‌‌‌های اهرمی بطور معمول با دریافت وام انجام نمی‌شود و مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی از قرارداد های سوآپ درآمد کل، آتی و اختیار معامله شاخص استفاده می‌کنند. از این رو در پرتفوی صندوق‌های اهرمی استاندارد، معمولا سهام کمی مشاهده می‌شود و بخش اصلی این پرتفوی را قراردادهای تاخت، آتی و اختیار معامله شاخص و البته وجه نقد و سپرده‌‌‌های مورد نیاز برای برخورداری از قراردادهای فوق، تشکیل می‌دهند.
برای ردگیری مناسب شاخص اهرمی توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری، برخی موارد ضروری است. مورد اول قابلیت بازبینی منظم میزان اهرم است. میزان نسبت بدهی به دارایی باید قابلیت مدیریت داشته باشد و مدیر صندوق باید از توان کاهش یا افرایش روزانه میزان بدهی برخوردار باشد. در صورتی که ارزش ریالی بدهی ثابت باشد یا تغییر آن به سرعت و راحتی امکان‌‌‌پذیر نباشد، مدیر صندوق در ثابت نگه داشتن و مدیریت اهرم صندوق با چالش‌‌‌های جدی مواجه خواهد شد.
نکته دوم، وجود انواع متفاوت قراردادهای مشتق روی شاخص به‌ویژه سوآپ و قرارداد آتی شاخص است. بازبینی روزانه پرتفوی و تنظیم هر روزه میزان اهرم بویژه در صورت نبود نقدشوندگی مناسب دارایی و انعطاف اندک جریان بدهی، امری دشوار است. از این رو مدیران صندوق های اهرمی در بورس‌‌‌های توسعه‌‌‌یافته برای ردگیری شاخص‌‌‌های اهرمی بر سوآپ شاخص و قراردادهای آتی شاخص متکی هستند. وجود این ابزارهای مالی نیز برای عملکرد بهینه صندوق‌های اهرمی ضروری است.
نکته سوم، توجه به هزینه بهره ایجاد اهرم و لحاظ آن در محاسبات است. وجود هزینه بهره در فرمول شاخص‌‌‌های اهرمی نکته مهمی است که نباید از کنار آن به راحتی گذشت. استفاده از اهرم با هزینه همراه است و این هزینه می‌تواند در مواردی کاملا قابل‌توجه باشد. هر چه هزینه بهره ایجاد اهرم بیشتر باشد، بازدهی نهایی صندوق اهرمی کمتر می‌شود، حتی اگر مدیریت سرمایه‌گذاری به بهترین نحو انجام شده باشد.
انتهای پیام
source