یکی از محبوب‌ترین اکوسیستم‌های غیرمتمرکز کریپتویی در سال ۲۰۲۵ زنجیره هوشمند بی‌ان‌بی (BNB Smart Chain) است. پشتیبانی غول صرافی بایننس و سازگاری با ماشین مجازی اتریوم، این شبکه را به مقصد محبوب صدها پروژه نوآورانه تبدیل کرده است. در این مطلب از میهن بلاکچین ابتدا نگاه مختصری به روند تکامل این شبکه می‌اندازیم و سپس ۵ مورد از بهترین پروژه‌های زنجیره هوشمند BNB را معرفی می‌کنیم.
آنچه در این مطلب می‌خوانید
زنجیره هوشمند بی‌ان‌بی چیست؟
زنجیره بی‌ان‌بی (BNB Chain) بلاکچین اصلی صرافی بزرگ بایننس است و به کمک توکن کاربردی خود یعنی بی‌ان‌بی کوین (BNB Coin)، یک اکوسیستم بسیار قوی و پویا ایجاد کرده که حتی با اکوسیستم اتریوم هم رقابت می‌کند. این شبکه در طول زمان دستخوش تغییرات زیادی شده است که از تغییر نام گرفته تا ارتقاهای فنی را شامل می‌شود. زنجیره BNB در سال ۲۱۰۹ با نام بایننس چین (Binance Chain) راه‌اندازی شد و توکن خودش را که در سال ۲۰۱۷ با نام بایننس کوین (Binance Coin) و استاندارد ERC-20 روی بلاکچین اتریوم عرضه شده بود به شبکه منتقل کرد.
یک سال بعد، بلاکچین جداگانه‌ای به نام بایننس اسمارت چین (BSC) راه‌اندازی شد که مخصوص قراردادهای هوشمند و سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) طراحی شده بود. در سال ۲۰۲۲، این دو شبکه یعنی بایننس چین و بایننس اسمارت چین با هم ادغام و با نام جدید بی‌ان‌بی چین (BNB Chain) معرفی شدند. این زنجیره از دو بخش اصلی تشکیل می‌شود:
- زنجیره بیکن بی‌ان‌بی (قبلا بایننس چین نام داشت): یک لایه اجماع است که حاکمیت و استیکینگ در شبکه را هدایت می‌کند.
- زنجیره هوشمند بی‌ان‌بی (قبلا بایننس اسمارت چین نام داشت): یک لایه اجرایی است که اجرای قراردادهای هوشمند سازگار با EVM را بر عهده دارد.
ترکیب این دو زنجیره و شکل‌گیری زنجیره جدید شباهت زیادی به فرآیند مرج اتریوم و شکل‌گیری اتریوم ۲.۰ (Ethereum 2.0) داشت.
| شبکه بلاکچین | زنجیره بیکن بی‌ان‌بی | زنجیره هوشمند بی‌ان‌بی |
| نماد ارز دیجیتال | BNB | BNB |
| استاندارد توکن | BEP-2 | BEP-20 |
| آدرس توکن | شروع آدرس با “bnb” و نیازمند ممو | شروع آدرس با “0x” |
| آدرس قرارداد | ندارد | دارد |
| قرارداد هوشمند | ندارد | دارد |
| مکانیزم اجماع | اثبات کار | اثبات اعتبار سهام (Proof of stake Authority) |
| مقیاس‌پذیری | محدود | انعطاف‌پذیر |
علاوه بر تغییرات مذکور، ارز دیجیتال بایننس کوین (Binance Coin) هم از استاندارد BEP-2 به استاندارد BEP-20 تغییر یافت و با نام بی‌ان‌بی کوین (BNB Coin) عرضه شد؛ اما نماد آن همان “BNB” باقی ماند. از این توکن برای پرداخت گس (Gas) شبکه استفاده می‌شود.
سرانجام، در سال ۲۰۲۴ برای تمرکز بیشتر روی بایننس اسمارت چین، زنجیره بیکن بی‌ان‌بی به‌طور رسمی کنار گذاشته شد. در نتیجه، تمام امکانات زنجیره بیکن متوقف شد و پروتکل برای جابه‌جایی و بازیابی دارایی‌های پشتیبانی‌شده یک ابزار مخصوص را در کیف پول تراست ولت معرفی کرد.
معرفی بهترین پروژه‌های زنجیره هوشمند BNB
در ادامه، به معرفی تعدادی از بهترین برنامه‌های غیرمتمرکز بی‌ان‌بی اسمارت چین می‌پردازیم. این پروژه‌ها بر اساس معیارهایی نظیر ارزش کل قفل‌شده (TVL)، کیف پول‌های فعال منحصر به‌فرد، درآمد، کامزدها و حجم معاملات درون زنجیره‌ای انتخاب شده‌اند.
پنکیک سواپ (PancakeSwap)
پنکیک سواپ (PancakeSwap) یک صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر مدل بازار ساز خودکار (AMM) است که در سال ۲۰۲۰ توسط یک گروه ناشناس از توسعه‌دهندگان ساخته شده است. این پلتفرم برترین صرافی غیرمتمرکز زنجیره بی‌ان‌بی به شمار می‌رود و به‌خاطر کارمزدهای پایین محبوبیت دارد. پنکیک سواپ درواقع فورکی از صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ است و از توکن‌های BEP-20 (استانداری مشابه ERC-20 در شبکه اتریوم) پشتیبانی می‌کند. در این پلتفرم کاربران فعالیت‌های مختلفی از جمله سواپ، معامله و ییلد فارمینگ (Yield farm) را انجام می‌دهند.
ویژگی‌های پنکیک سواپ
- بازار NFT
- بازار پیش‌بینی
- لاتاری
- استخرهای سایروپ (Syrup Pools) برای استیکینگ
- لانچ‌پد عرضه اولیه فارم (IFO)
فور میم (Four.meme)
فور میم (Four.meme) پلتفرمی برای راه‌اندازی توکن روی زنجیره بی‌ان‌بی است که تمرکز اصلی آن روی صدور میم‌کوین‌ها است. اطلاعات زیادی درباره این پروژه در دست نیست و تنها چیزی که از تیم آن مشخص شده، نام مستعاری از یکی از بنیان‌گذارانش به نام “Ed” است.
فور میم شبیه به لانچ‌پد پامپ فان عمل می‌کند، یعنی زمانی که رابطه قیمت و عرضه در منحنی پیوند (Bonding curve) به ۱۰۰٪ برسد، توکن مورد نظر در پنکیک سواپ لیست می‌شود.
ویژگی‌های فور میم
- محافظت در برابر حملات MEV
- ترکیبی از لانچ‌پد و صرافی
- دسترسی آزاد برای همه
- مکانیزم عرضه عادلانه برای توزیع توکن‌ها
ان‌اف پرامپت (NFPrompt)
نان فانجیبل پرامپت یا ان‌اف پرامپت (NFPrompt) یک پلتفرم مبتنی بر تکنولوژی بلاکچین و هوش مصنوعی برای تولید محتوای وب ۳ است. کاربران می‌توانند با استفاده از پرامپت‌نویسی (Prompt) انواع مختلفی از محتوای دیجیتال مانند تصاویر، ویدیوها، نمایه پروفایل (PFP)، موسیقی، انیمیشن و مدل‌های سه‌بعدی را تولید کنند. آثار تولید‌شده را می‌توان در قالب توکن‌های بی‌همتا (NFT) مینت کرد و از آن‌ها درآمد به‌دست آورد.
ویژگی‌های ان‌اف پرامپت
- تولید محتوا با کمک هوش مصنوعی
- بازاری برای خرید و فروش و کسب درآمد از آثار
- پشتیبانی چندرسانه‌ای (تصویر، صدا، ویدیو و غیره)
- برای شروع فعالیت به کیف پول ارز دیجیتال نیاز نیست.
لیستا دائو (Lista DAO)
لیستا دائو (Lista DAO) یک پروتکل متن باز وام‌دهی است که با حمایت بایننس لبز (Binance Lab) توسعه یافته است. این پروتکل با استفاده از مدل معروف میکر دائو (MakerDAO) یک استیبل‌کوین غیرمتمرکز با پشتوانه وثیقه را معرفی کرده است. لیستا دائو تلاش می‌کند تا از طریق ترکیبی از توکن‌های لیکوئید استیکینگ (LST)، لیکوئید ری استیکینگ (LRT) و سایر انواع وثیقه‌ها از مشکلاتی مانند فریز شدن سرمایه و دی‌پگ شدن استیبل کوین خود جلوگیری کند.
ویژگی‌های لیستا دائو
- ایجاد موقعیت بدهی وثیقه‌‌دار (CDP) برای دریافت استیبل‌کوین
- لیکوئید استیکینگ BNB و دریافت توکن مشتقه slisBNB
- پشتیبانی از انواع مختلف وثیقه‌ها
- امکان استفاده از استیبل‌کوین lisUSD به‌عنوان وثیقه
- دریافت پاداش به‌عنوان تامین‌کننده نقدینگی (LP)
ونوس پروتکل (Venus Protocol)
ونوس پروتکل (Venus Protocol) یک پلتفرم وام‌دهی و وام‌گیری است که روی زنجیره BNB و سایر بلاکچینهای سازگار با EVM فعالیت می‌کند. ونوس یک بازار مالی الگوریتمی و پروتکل تولید استیبل‌کوین مصنوعی است که به کاربران اجازه می‌دهد از طریق ایجاد موقعیت‌های بدهی با وثیقه بیش از حد، استیبل‌کوین VAI را مینت کنند، قرض بدهند یا قرض بگیرند. این پروتکل از توکن‌های BEP-20 و توکن‌های رپد‌شده (Wrapped Tokens) به‌عنوان وثیقه استفاده می‌کند. توکن‌های وثیقه‌شده به‌مرور زمان مشمول سود می‌شوند.
ویژگی‌های ونوس پروتکل
- گذراندن بیش از ۱۴ حسابرسی امنیتی (Audit)
- قابل استفاده روی شبکه‌های سازگار با EVM
- دارای استخرهای جداگانه برای دارایی‌های پرنوسان
- حاکمیت جامعه‌محور
- خدمات بریج درون‌برنامه‌ای برای انتقال میان‌زنجیره‌ای
| پروژه | حوزه فعالیت | نوع | توکن |
| پنکیک سواپ | دیفای | صرافی غیرمتمرکز | CAKE |
| فور دات میم | میم کوین | لانچ‌پد | – |
| ان‌اف پرامپت | توکن بی‌همتا، هوش مصنوعی، سوشال | مارکت پلیس | NFP |
| لیستا دائو | دیفای | پروتکل | LISTA ،lisUSD ،slisBNB |
| ونوس | دیفای | بازار پول | XVS ،VAI |
تهدیدها و راهکارهای فعالیت امن در دپ‌های BNB Smart Chain
از آنجایی‌که زنجیره هوشمند BNB با ماشین مجازی اتریوم سازگار است، در معرض خطراتی مشابه با شبکه اتریوم قرار دارد. بنابراین، اپلیکیشن‌ها و پروتکل‌های BNB هم با همین تهدیدها مواجه هستند. آگاهی از خطرات احتمالی کمک می‌کند آسیب کمتری ببینیم:
حداکثر ارزش قابل استخراج (MEV)
حداکثر ارزش قابل استخراج (MEV) به حملاتی گفته می‌شود که در آن‌ها فرد مهاجم تراکنش‌ها، بلاک‌ها یا وضعیت شبکه را به‌نحوی دستکاری می‌کند که برای خودش منفعت داشته باشد. اغلب پروژه‌های دیفای که روی بلاکچینهای سازگار با EVM هستند، مخصوصا صرافی‌های غیرمتمرکز در معرض حملات MEV قرار می‌گیرند. اگرچه همه استراتژی‌های این حمله مخرب نیستند؛ اما برخی از آن‌ها مانند فرانت رانینگ (Front-running) یا قیمت‌گذاری نامناسب تجربه ناخوشایندی را برای کاربر رقم می‌زنند.
برای کاهش این خطرات، می‌توان از پروتکل‌هایی استفاده کرد که پردازش سفارش‌ها را خارج از زنجیره (Off-chain) انجام می‌دهند یا ترتیب سفارش‌ها را به‌شکل خاصی مدیریت می‌کنند. مزایده‌های جریان سفارش (OFA) یا معاملات خارج از صرافی (OTC) به‌همین شکل عمل می‌کنند.
راگ‌پول، کلاهبرداری و هک
یکی از دیگر نگرانی‌های مرتبط با برنامه‌های غیرمتمرکز، مشکلاتی مانند راگ پول، هک و کلاهبرداری است. گفتنی است که این مشکلات مختص زنجیره BNB نیستند و در همه شبکه‌ها وجود دارند. اگرچه یک راه‌حل واحد و ثابت برای جلوگیری از این خطرات وجود ندارد؛ اما با مجموعه‌ای از راهکارها می‌توان از سرمایه‌گذاری در فضای کریپتو و برنامه‌های غیرمتمرکز محافظت کرد. برای کاهش خطر، بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:
- فقط روی پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری کنید که اعضای تیم و بنیان‌گذاران آن شناخته‌شده باشند.
- از سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های بدون اثبات مفهوم (PoC) یا حداقل محصول قابل‌قبول (MVP) خودداری کنید.
- میزان سرمایه‌گذاری در پروژه‌های پرریسک را کاهش دهید.
- برای دسترسی به اطلاعات جدید و آدرس‌ها فقط از کانال‌های رسمی استفاده کنید.
این توصیه‌ها ممکن است برای پروژه‌های بزرگ و معتبر کاربردی نباشند؛ اما برای پروژه‌هایی نظیر فور میم که در زمینه راه‌اندازی میم کوین‌ها فعالیت می‌کنند، بسیار مهم هستند. پلتفرم‌های راه‌اندازی توکن اغلب هدف اصلی کلاهبرداری‌های هانی‌پات قرار می‌گیرند و هنگام فعالیت در آن‌ها باید با احتیاط بیشتر عمل کرد.
باگ‌ها
باگ (Bugs) خطاها یا آسیب‌پذیری‌های سهوی در کدهای قراردادهای هوشمند هستند که باعث می‌شوند قرارداد به درستی عمل نکند یا به‌طور کلی آن را از کار می‌اندازند. گاهی حتی پروژه‌هایی که توسط شرکت‌های تخصصی حسابرسی شده‌اند هم ممکن است حاوی باگ یا آسیب‌پذیری‌های ناشناخته و روز صفر (Zero-day) باشند. اگرچه تشخیص مستقیم باگ‌ها برای اکثر کاربران دشوار است؛ اما از طریق نکات زیر می‌توان خطرات احتمالی را کاهش داد:
- سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های آدیت‌شده
- استفاده از برنامه‌های غیرمتمرکز با کدهای متن باز
- انتخاب پروتکل‌های شناخته‌شده و معتبر
- شروع سرمایه‌گذاری با مبالغ کم
هیچ روشی صد در صد ایمن نیست؛ اما با احتیاط در انتخاب پروژه‌ها می‌توان احتمال ضرر را تا حد زیادی کاهش داد.
جمع‌بندی
زنجیره هوشمند BNB یکی از قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین بلاکچینهای سازگار با ماشین مجازی اتریوم است. به‌همین دلیل، تعداد زیادی از برنامه‌های غیرمتمرکز روی آن ساخته شده که اکنون مجموعا میلیاردها دلار ارزش دارند. این برنامه‌ها در حوزه‌های مختلفی از دیفای و هوش مصنوعی گرفته تا شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کنند. در این مطلب ما پنج مورد از بهترین پروژه‌های زنجیره هوشمند BNB شامل صرافی غیرمتمرکز پنکیک سواپ، لانچ‌پد فور میم، مارکت‌پلیس ان‌اف پرامپت، پروتکل وام‌دهی لیستا دائو و بازار پول ونوس را معرفی کردیم. شما چه پروژه‌های دیگری را معرفی می‌کنید؟ آیا تابه‌حال تجربه استفاده از این پلتفرم‌ها را داشته‌اید؟
سوالات متداول (FAQ)
زنجیره هوشمند BNB چیست؟
بی‌ان‌بی اسمارت چین (BNB Smart Chain) بلاکچین اصلی صرافی Binance است. این زنجیره ابتدا بخشی از ساختار دوگانه زنجیره BNB بود؛ اما پس از حذف زنجیره بیکن بی‌ان‌بی اکنون تمام وظایف اجرایی و مدیریتی زنجیره BNB را برعهده دارد.
بهترین برنامه‌های غیرمتمرکز زنجیره هوشمند BNBکدامند؟
برخی از محبوب‌ترین دپ‌های زنجیره بی‌ان‌بی شامل PancakeSwap ،Lista DAO ، Four.meme ،NFPrompt و Venus Protocol می‌شوند.
تفاوت BNB و Binance چیست؟
بایننس یک صرافی متمرکز برای ارزهای دیجیتال است؛ اما BNB نام یک بلاکچین سازگار با EVM و نام توکن اصلی این شبکه است.
source