اردشیر یگانگی کیست؟ بیوگرافی مردی که صنعت ایران را بیدار کرد

به گزارش شهر بورس، همه چیز از یک شهر کوچک در دل کویر آغاز شد؛ جایی که سنت و مدرنیته هنوز در جدالی خاموش بودند. یزد، ۱۲۷۹ خورشیدی. در یکی از خانه‌های بازرگانان سرشناس، کودکی به دنیا آمد که بعدها نامش با صنعت ایران گره خورد. اردشیر یگانگی، پسری که از همان کودکی شوق آموختن و ساختن در نگاهش موج می‌زد.

یگانگی تنها یک صنعتگر نبود؛ او یک متحول‌کننده بود، مردی که نه‌تنها کارخانه ساخت، بلکه شهری را دگرگون کرد. بیوگرافی اردشیر یگانگی را از شهر بورس بخوانید.

بیوگرافی اردشیر یگانگی؛ مردی پیشرو در صنعت و نوآوری

اردشیر یگانگی در خانواده‌ای تاجر و سرشناس زاده شد. پدرش، بهرام و مادرش، مروارید، او را در محیطی پر از تجارت و کسب‌وکار پرورش دادند. او دو برادر به نام‌های اسفندیار و جمشید و دو خواهر به نام‌های فرنگیس و مهربانو داشت.

در ۱۲ سالگی، راهی تهران شد و در کالج آمریکایی‌ها تحصیل کرد و دیپلم گرفت. پس از پایان تحصیلات، سه سال در شرکت خانوادگی یگانگان مشغول به کار شد و در این مدت، زبان‌های انگلیسی و روسی را آموخت.

آغاز مسیر کارآفرینی اردشیر یگانگی

اردشیر یگانگی ابتدا با نوآوری در حوزه حمل‌ونقل وارد دنیای کسب‌وکار شد و تعداد قابل توجهی کامیون خریداری کرد تا شرکت باربری خود را راه‌اندازی کند. اما او که روحیه‌ای بلندپروازانه داشت، خیلی زود از این کار فاصله گرفت و به دنبال تحول در صنایع کشور رفت.

بنیان‌گذاری نخستین کارخانه چرم‌سازی مدرن ایران

با توجه به وفور دام در همدان و سابقه تاریخی آن در صنعت چرم، یگانگی در سال ۱۳۱۱ با همکاری شهریار فروردین، که در رشته چرم‌سازی آموزش دیده بود، نخستین کارخانه چرم‌سازی مدرن را در این شهر تاسیس کرد.

این کارخانه با نقشه مهندسان آلمانی طراحی شد و در آن زمان، از نظر شیوه کار، پرداخت دستمزد، رفتار با کارگران و امکانات رفاهی و بهداشتی، ساختاری نوین داشت. ناهارخوری، رختکن و حمام از جمله امکاناتی بود که برای کارگران فراهم شد. بوق کارخانه نیز در پایان سحر نواخته می‌شد تا کارگران بتوانند خود را به‌موقع به محل کار برسانند. این بوق، در ماه رمضان به نمادی برای اطلاع‌رسانی زمان افطار نیز تبدیل شده بود.

این کارخانه توانست در سال ۱۳۲۹، حدود ۱۵ تن پادوش گاوی، ۴۵ تن رویه و ۳۸ تن چرم سراجی تولید کند و به تدریج، الگویی برای توسعه صنعت چرم در کشور شد. پس از تعطیلی، این کارخانه تحت مالکیت دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا قرار گرفت و در سال ۱۳۷۱، بخشی از ساختمان آن تبدیل به موزه تاریخ طبیعی همدان شد.

ایجاد نخستین نیروگاه برق هیدرولیک ایران

در سال ۱۳۱۴، یگانگی تصمیم گرفت صنعت برق را متحول کند. او نخستین نیروگاه برق آبی را بر تپه عباس‌آباد همدان تاسیس کرد. این نیروگاه که به نام برق الوند شناخته می‌شد، توسط نیروی آب کار می‌کرد و از ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن، این بود که مردم شهر همدان در سهام آن سهیم بودند.

نوآوری در صنایع غذایی؛ ورود بستنی و آلاسکا به ایران

یگانگی در ادامه مسیر صنعتی خود، به سراغ صنعت غذایی رفت و نخستین کارخانه بستنی و آلاسکاسازی ایران را تاسیس کرد. او برای این منظور، تجهیزات مدرن از شوروی خریداری کرد و بستنی را که پیش‌تر یک محصول لوکس محسوب می‌شد، در دسترس عموم قرار داد.

نقش اردشیر یگانگی در بازسازی شهر همدان

پس از پایان جنگ جهانی دوم، با تخریب گسترده خیابان‌های همدان، شهرداری از او درخواست کرد تا پروژه بازسازی خیابان‌های ابن‌سینا و عباس‌آباد را بر عهده بگیرد. او با تامین منابع مالی و نظارت مستقیم بر این پروژه، به احیای زیرساخت‌های شهری همدان کمک کرد.

در جریان جنگ جهانی دوم، متفقین که به ایران وارد شده بودند، برای احداث اردوگاه‌های خود در همدان، پیمانکاری را به اردشیر یگانگی سپردند. اما او به‌جای دریافت پول، آرد، گندم، شکر و چای را به عنوان حق‌الزحمه دریافت کرد. با توجه به قحطی ناشی از جنگ، او این اقلام را بین کارگران خود در کارخانه چرم‌سازی و برق الوند به‌طور رایگان توزیع کرد.

زندگی شخصی اردشیر یگانگی و فعالیت‌های فرهنگی

در سال ۱۳۱۲، او با فرنگیس شاهرخ، دختر کی‌خسرو شاهرخ (نماینده زرتشتیان در مجلس شورای ملی) ازدواج کرد. حاصل این ازدواج، سه فرزند به نام‌های فیروزه، پرویز و کامبیز بود.

پنج سال پس از درگذشت یگانگی، همسرش، فرنگیس یگانگی، در سال ۱۳۳۷ کتابخانه‌ای را به نام کتابخانه اردشیر یگانگی تاسیس کرد. این کتابخانه که در تهران واقع شده است، یکی از منابع اصلی مطالعات زرتشتیان ایران به شمار می‌رود و بیش از ۱۴ هزار جلد کتاب دارد. بسیاری از نویسندگان و پژوهشگران برجسته، از جمله ابراهیم پورداوود و مری بویس، از این کتابخانه بازدید کرده و آثار خود را به آن اهدا کرده‌اند.

این کتابخانه در سال ۱۳۸۶ پس از بازسازی، با امکانات مدرن مانند کتابخانه دیجیتال، سیستم‌های امنیتی و قفسه‌بندی‌های استاندارد بازگشایی شد و نخستین مرکز مرمت تخصصی آثار نوشتاری زرتشتیان ایران در آن راه‌اندازی شد.

درگذشت و میراث ماندگار اردشیر یگانگی

اردشیر یگانگی در ۲ دی ۱۳۳۲، بر اثر بیماری دیابت در نیس، فرانسه درگذشت. بنابر وصیتش، در همان‌جا به خاک سپرده شد.

در ۱۰ دی ۱۳۳۲، مجلس یادبود او در آدریان تهران برگزار شد و رستم گیو، رئیس وقت انجمن زرتشتیان، درباره خدمات او سخنرانی کرد.

یاد او نه‌تنها در صنعت ایران، بلکه در فرهنگ و تاریخ کشور نیز جاودانه ماند. در سال ۱۳۸۹، همایشی با عنوان سپاس‌داری از اندیشه‌های تاثیرگذار زرتشتی برگزار شد که به بزرگداشت اردشیر یگانگی، فرنگیس یگانگی، اسفندیار یگانگی و کیخسرو شاهرخ اختصاص داشت. در این همایش، نوادگان این خاندان، از جمله کامبیز یگانگی، درباره تاثیرات عمیق این شخصیت‌ها بر فرهنگ و صنعت ایران سخنرانی کردند.

اردشیر یگانگی، فراتر از یک صنعتگر، مردی بود که با نوآوری‌هایش، مسیر پیشرفت ایران را تغییر داد.