کاکایی: همه مشکلات مملکت را در خودرو می‌بینیم/ سیاسیون نمی‌گذارند سیکل های کیفی خودرو تا انتها طی شود

کاکایی معتقد است؛  صنعت خودرو یک صنعت اقتصادی فنی است اما آن را به صنعتی سیاسی تبدیل کرده و مدیریت سیاسی می‌کنیم. 

******

یکی از سوالاتی که به صورت جدی مطرح است و از سوی بسیاری از افراد پرسیده می‌شود این است که چرا در صنایع نظامی که سخت تر و پر هزینه تر است، پیشرفت داریم ولی در صنعت خودرو که به مراتب از تکنولوژی پایین تری برخوردار است، پیشرفتی نداریم؟

اکثرا وقتی مصاحبه می‌شود می‌خواهند به مسائل دم دستی و روزمره بپردازند، به همین خاطر هیچ وقت مسائل حل نمی‌شود. سوال شما پایه ای و مهم است. دو قسمت دارد. یکی این که صنایع موشکی با صنایع خودرو خیلی متفاوت است. مثالی ساده تر می‌زنم. برای مثال توربین که نظامی هم نیست، در سال یک توربین ساز بزرگ مانند مپنا ده توربین ۱۵۰ مگاواتی اگر بسازد جزء غول های دنیا است. در حال حاضر هم سوم دنیا است. بعد از جنرال الکتریک و زیمنس، مپنا اسمش مطرح است. خیلی هم های تک و ارزشمند است و کارهای بزرگی انجام می‌شود و ارزش آفرین است.

اما  ۸-۱۰ عدد با کیفیت بالا  و تحت کنترل ساخته می‌شود و ضمنا توسط متخصصان بهره برداری می‌شود. هر یک پکیج دو پره ای توربین، ۲۰۰ هزار دلار قیمتش است. ممکن است اشتباه کنم چون چند وقتی است که در آن قسمت کار نمی‌کنم و اطلاعاتم کامل نباشد. می‌خواهم مقیاس را ببینید.

البته در توربین ، اقتصاد مهم است. ولی در موشک اقتصاد مهم نیست. ضمنا در توربین که می‌خواهیم بسازیم اکثر قطعات در ۱۰ کارخانه و کارگاه مجهز و بسیار های تک توسط متخصصان ساخته می‌شود و در یک کارخانه جمع می‌شود و تشکیلات بزرگی دارد و  از آن توربین در می‌آید.

در حوزه خودرو دنیا بسیار رقابت کشنده‌ای دارد

می دانیم که توربین می‌زنیم. ولی با چه راندمانی؟ خیلی مشخص نیست. این وضعیت را نمی‌بینید. الان کجایش را می‌بینیم؟ این که این قدر تور بین ساز هستیم و کمبود برق داریم . آن جایی که شبیه به خودرو می‌شود اینجا است که چطور این همه توانمندی توربین سازی داریم ولی برق کم داریم؟ آن جا در شبکه می‌آییم.

درمورد خودرو این است که یک خودروساز اگر روزی کمتر از ۲ هزار عدد تولید کند بدبخت است. نابود شده است. بماند که ۲ هزار کف آن است. فکر می‌کنم این تعداد خودرو حداقل از ۶۰۰-۷۰۰ قطعه ساز متفاوت یک سری مجموعه‌ها و قطعه‌ها را می‌آورند و یک سری هم در داخل خودرو سازی تولید می کنند که مثلا رنگ آن هم باید بخرند. بعد آن ششصد قطعه ساز هم از ۶ هزار قطعه استفاده می‌کنند. فکر می‌کنم بیش از ۱ میلیون قطعه در روز در ایران خودرو می‌آید و از آن طرف خودرو بیرون می‌آید.

مفهوم اقتصاد و شبکه و نوآوری در خودرو خیلی مهم است. حتی اگر خواستید بحث خواهم کرد که چطور در موشک می‌توانیم نوآوری کنیم. اما اصلا مقایسه اش نکنیم. چون نمی‌بینیم بهتر است حرف نزنیم. درمورد خودرو می‌گویم که دنیا بسیار رقابت کشنده دارد و باید هزینه روی نوآوری کنید. ۵-۶ درصد از درآمد سالانه را باید برای نوآوری در خودرو بگذارند.

ضمنا صنعت خودرو یک صنعت جهانی است. یعنی ژاپن به طور مثال وقتی بررسی کنید یک سری قطعاتش را از آلمان می‌آورد. آلمانی بهترین سیستم تهویه مطبوع خود را از ژاپن می‌گیرد. ممکن است این قطعه در چین تولید شود ولی لیسانس ژاپن است و نوآوری برای ژاپن است. ما خودمان در سال ۸۷ بود که یک میلیون و ششصد و پنجاه هزار خودرو تولید کرده ایم. ولی الان بعد از تحریم ناگهان به ۸۰۰ هزار رسید. نمونه اش همین روسیه که به محض این که تحریم شد ناگهان صنعت خودرویش خوابید. ما که نخوابیدیم، رشد کردیم. ما خیلی پیشرفته تر بودیم حداقل در آن مقطع.

اگر ژاپن مثل ایران تحریم میشد تویوتا یک ماهه می‌خوابید

پس یادمان نرود صنعت خودرو یک صنعت جهانی است. اگر بخواهد تنهایی کار کند و درون خودش کار کند، به شدت افت بهره وری و کیفیت و نوآوری پیدا می‌کند. دو سه کشور وجود دارند که شاید بدون ارتباط جهانی بتوانند به حیات صنعت خودروی خود ادامه دهند. فقط چین و آمریکا است. حتی ژاپن نیست. اگر ژاپن را مانند ایران تحریم کنید به شما قول می‌دهم که ماکسیمم  در عرض یک ماه تویوتا بخوابد چون انبار ندارد. انبارهای خود تویوتا شش ساعت است. یعنی شش ساعت یکبار اگر تریلی آن انبار را پر نکند، تعطیل می‌شود.

حالا شما کل کشور ژاپن را در نظر بگیرید. پالایشگاه هایش نباید نفت بیاورد؟ نمی‌تواند. ولی آمریکا و چین به خاطر وسعت خود و این که تقریبا خیلی چیزها را دارند شاید بتوانند. در همین تاریخ پنجاه سال گذشته، آمریکایی‌ها به خود مغرور شدند و از ژاپنی‌ها خوردند. همین الان این غرور ادامه پیدا کرد و از چینی‌ها خوردند. تسلا درمقابل BYD داستان دارد و الان هم بایدن هم که بود، تعرفه صد درصدی برای خودروهای برقی ایجاد می‌کند. چون نتوانسته است به اندازه کافی در آن رقابت اقتصادی عمل کند. دو موضوع است. کیفیت و نوآوری – اقتصادی بودن.

 در حوزه موشکی 20 سال یک مدیر داریم و موفقیم اما در خودرو …..

این می‌شود فرق موشک و خودرو که قابل قیاس نیستند. ولی نکته دومی هم دارد. موشک… حداقل خبر دارم که ۱۵ سال برای فلان پروژه یک مدیر وجود دارد. همه چیز مشخص است و ۱۵ سال ۲۰ سال همه کار می‌کنند و آدم های خوب و در راه خدا کار می‌کنند، حقوق هم می‌گیرند. در یک شرایط و در یک ثبات رویه کار انجام می دهند و کاری هم ندارند که دولت تغییر می‌کند. ولی ما در هفت سال گذشته هفت وزیر و شبه وزیر در وزارت صنایع تغییر داده ایم. در ایران خودرو ۴ مدیرعامل تغییر داده ایم. در سایپا بیش از پنج تا عوض کرده ایم. در این مدت ۷ سال سه مجلس داشته ایم. الان این مجلس یک سال است. در هفت سال، الان سومین دولت را مشاهده می‌کنیم. جریان این است که هرکسی که می‌آید کلا می‌خواهد نوآوری در حکمرانی انجام دهد و می‌خواهد نظر دهد و قانون بگذارد. تا می‌خواهید متوجهش کنید که این قانون اشتباه است یا می‌بینید قانون ثبت شده است یا در مجلس بعدی رفته است. نمونه اش بروید تاریخچه قانون ساماندهی صنعت خودرو را بررسی کنید که اسمش ساماندهی بازار خودرو بود و بعد خجالت کشیدند و اسمش را عوض کردند و گفتند ساماندهی صنعت خودرو. چون زشت است به جای این که به تولید ارزش بدهید به بازار… ولی در واقع همان دنبال ساماندهی بازار بودند.

اسم منافع ملی خیلی حرف‌ها می‌زنند

می خواهم خلاصه کنم. واقعیت این است که صنعت خودرو یک صنعت اقتصادی فنی است. در حالی که آن را به صنعتی سیاسی تبدیل کردیم و مدیریت سیاسی می‌کنیم. در این بین چون ساختار های سیاسی هم آنطور که باید و شاید پختگی ندارد. سازمان هایی مانند وزارت صنایع ما از متخصصان حداقل پر نیست. نمی‌گویم خالی است ولی در آن حد توانمند نیستند. ذینفعان هم خیلی کار‌ها می‌کنند. در نتیجه یک مدت می‌بینید مفهومی مانند قرعه کشی یا واردات را می‌گویند. نگاه که می‌کنید می‌بینید منافع ملی این وسط گم است. به اسم منافع ملی خیلی حرف‌ها می‌زنند. ولی بعد از سه – چهار سال می‌گوییم آن منافع ملی که گفتید کجاست؟ کسی که گفته است را پیدایش نمی‌کنید.

گفتند خودروی ۵ هزار دلاری می‌آوریم اما الان هیچ کس گردن نمی‌گیرد

نمونه اش برای واردات چطور داشتند مصوبه می‌گرفتند؟ گفتند خودروی ۵ هزار دلاری می‌آوریم. هیچ کس الان گردن نمی‌گیرد. انگار همینطور این کلمه را از آمریکایی‌ها شنیده ایم. در حالی از همین وکلای مجلس شنیده بودیم. بعد گفتند خودروی ده هزار دلاری یعنی ۵۰۰ میلیونی وارد می شود. مردم هم خوشحال شدند و گفتند پس ما خودروی عالی ۵۰۰ میلیونی می‌گیریم. الان آن فردی که این حرف را زده کجاست؟ یا حرفی که زده اند این است که دولت دارد تعرفه زیاد می‌گیرد. خب تعرفه نگیریم، اصلا بگذاریم صفر. صنعت خودرو را هم نابود کنیم. قرار است درآمد دولت از کجا بدست بیاید؟ حتی این را هم جواب نمی‌دهند. بعد تعرفه را پایین می‌آورید و مالیات مردم را بالا می‌برید. دوباره رفاه مردم پایین آمده است.

در صنعت خودرو بحث اولویت سیاست بر اقتصاد است. در حالی که اگر در بحث موشکی دقیق شوید، هیچ نوسانی را در ۱۵-۲۰ سال گذشته در سیاست های موشکی کشور نمی‌بینید و هر دولتی که آمده  و رفته ثبات بوده است.

دوستان تلاش می کنند صنعت خودرو را نابود کنند

تسلط سیاست بر اقتصاد فقط در حوزه خودرو نیست. در حوزه نفت و فولاد و حوزه های دیگر هم وجود دارد. چرا آن جا به اندازه موضوع خودرو تاثیر سیاست بر این‌ها حکمرانی نمی‌کند؟

اشتباه می‌کنید. دیده نمی‌شود. من اولا با قاطعیت بگویم صنعت خودرو پیشرفته ترین صنعت سیویل مملکت است. هنوز هست. البته دارند نابودش می‌کنند. تلاش می‌کنند که ستون‌ها را با موشک بزنند. ولی هنوز ادعا می‌کنم که اکوسیستمی که در صنعت خودرو هست در هیچ صنعت دیگری وجود ندارد. شما فقط آن را می‌بینید. من حدود ۲۵ سال پیش یک لیوان با عکس کارتن دیزنی  برای پسرم خریدم. هنوز که هنوز است تمام جزئیات آن کارتن روی آن تکان نخورده است. اما الان همین لیوان‌ها را اگر بررسی کنید، کمتر از یک سال رنگش می‌پرد. همین را تصور کنید که رنگ خودرو باشد. حتی لعابش هم مشکل خواهد داشت. ترک بر می‌دارد. فقط توجه به آن نمی‌کنید.

 تک تک چیزهایی که استفاده می‌کنیم. کجای نفت وضعش خوب است؟ این وضع بنزین ما است. می‌دانید کیفیت بنزین ما بسیار پایین است و یکی از علت های آلودگی ، بنزین است؟ دلم می‌خواهد یک روز مسئولین گزارش دهند. خودروساز ما خودروی یورو پنج ساخته و بنزین ما هنوز یورو دو یا حتی پایین تر است. الان هم که دیدید قرار شده بنزین سوپر را با مبلغ 80 هزار تومان وارد کنند. کجای صنعت نفت اوضاعش خوب است؟ ما نمی‌بینیم. این نحوه برداشت از ذخایر نفتی یا گازی را… آب وضعش خوب است؟ پتروشیمی وضعش خوب است؟ یک ذره قیمت خوراک پتروشیمی را بالا ببرید ورشکست می‌شوند.

همه مشکلات مملکت را در خودرو می‌بینیم

شاید درست تر این است که تسلط سیاست بر آن‌ها به اندازه خودرو نمود ندارد

این جمله درست است. نمود ندارد. چون خودرو یک نماد فناوری جمعی است و متاسفانه همان سیاسیونی که بازی می‌کنند جوری بازی را در فضای رسانه ای جلو برده اند که همه مشکلات مملکت را در خودرو می‌بینیم. هرکسی می‌خواهد مشهور شود یک فحش به خودرو می‌دهد یا یک طرح جنجالی در خودرو می‌دهد. همین هفت وزیری که می‌گویم، تقریبا هر هفت وزیر یکی از ضرباتی که خورده اند از خودرو بوده است. چون وکلای مجلس دوست دارند در این زمینه …

می خواهم بگویم خودرو ترکیبی بوده از یک سری اراده سیاسیون به لحاظ این که این خودرو را به عنوان مسئله نگهش دارند، بعلاوه ترکیبی از این که خودشان اعمال نظر کرده اند و یک سری کارها کرده اند. مثلا همه می‌گویند تعداد پرسنل ایران خودرو و سایپا زیاد است. شما را فردا مدیر عامل ایران خودرو بگذارند. فکر می‌کنید اجازه می‌دهند یک نفر را اخراج یا بازنشسته کنید؟ اصلا نمی‌گذارند. ذینفعان بزرگی بخصوص وکلای مجلس هستند.

وکلای مجلس وزیر مملکت را بیچاره کردند

چند وقت پیش مناظره ای با آقای فاطمی امین داشتیم. کتابی چاپ کرده اند به نام استیضاح تولید. نمی‌خواهم بگویم همه اش درست است. ولی آن را بخوانید که وزیر این مملکت می‌گوید وکلای مملکت چه فشاری آورده اند و بیچاره اش کرده اند، نگذاشته اند تکان بخورد. جالب است که همان افرادی که مسبب وضع موجود هستند، جلوی دوربین، برعکس به عنوان مدعی العموم صحبت می‌کنند. کدام مدیر عاملی یک کارخانه غیر اقتصادی را در سنگال راه می‌اندازد؟ کاملا واضح است. حرکت‌ها را که بررسی کنید متوجه می‌شوید که حرکت سیاسی است. برای این که آن جا منافع دارد و دوباره رای می‌آورد و یا فامیلش را {آن جا می‌گذارد}

من در این زمینه سوادش را ندارم و باید تحلیلگران سیاسی صحبت کنند. ولی این که یک وکیل مجلس دوست دارد که در منطقه خودش شغل ایجاد کند را اشکال نمی‌بینم. حقش است. در آمریکا هم همین کار را می‌کنند. در همه جای دنیا وکلای مجلس به این صورت رای می‌آورند. ولی کجای مکانیزم های سیاسی ما اشکال دارد که انقدر وزیر یک مملکت و زیر مجموعه هایش انقدر مجبورند کارهای غیر اقتصادی کنند تا آن وکیل را راضی نگه دارند را متوجه نمی‌شوم. نمی‌خواهم بگویم اشتباه می‌کنند. ولی یک جای کار می‌لنگد. این مکانیزم جوری جلو رفته است که در همین هفت سالی که تا اینجا ایران خودرو و سایپا ۲۲۰ هزار میلیارد تومان زیان رسمی کرده اند. جدا از بدهی‌ها و زیان های غیر رسمی.

باز در این هفت سال، سایت کرمانشاه یا بابل به طور غیر اقتصادی توسعه پیدا کرده است. اگر هم کسی خواست حرفم را تکذیب کند لطفا برعکس عمل کند. یک مدرک بیاورد مطالعه اقتصادی که نشان می‌دهد اگر برویم سایت کرمانشاه را توسعه دهیم خوب است. اقتصادی است. وقتی شما پولدارید آن جا هم سایت بزنید و اگر کارگرها سر کار بروند خوب است. ولی یعنی چه که وقتی تولیدم پایین آمده و زیان تولید می‌کنم، سایت اضافه کنم یا توسعه دهم؟

نکته ای که گفتید قابل مناقشه است. فرمودید در صنعت خودروسازی تکنولوژی بالا و پیشرفته ای داریم؟

عرض کردم اکوسیستم پیشرفته ای داریم.

می خواهم بگویم ارتباط این فرمایش شما با تولید خودروهای کم کیفیت چیست؟ چرا یک پراید تولید می‌کنیم که بعد اسمش را ارابه مرگ می‌گذاریم و مدتی است متوقف شده است. خودروساز و اکوسیستم اگر خوب عمل می‌کند چرا این را تولید می‌کند؟

نگفتم خوب عمل می‌کند. گفتم اکوسیستمش از همه پیشرفته تر است. عذر می‌خواهم چون معلم هستم سعی می‌کنم خیلی دقیق صحبت کنم. چون اتفاقا یکی از مشکلات از این نا دقیق صحبت کردن‌ها است. این اکوسیستم، توانمندی تولید رقابت پذیر را در شرایط غیر تحریمی دارد. این خودش یک ارزش و سرمایه است. ما این را نشان داده ایم. در همان دو سالی که برجام شد، اولین و آخرین قراردادهای موثر در صنعت و اقتصاد تا جایی که می‌دانم قرارداد ای کاپ و سیتروئن سایپا بود. خیلی فوری تجهیزات و تکنولوژی آمد و یک سری اتفاقات افتاد. این توانمندی جذب سرمایه و تکنولوژی خودش یک توانمندی بزرگ است. پشت بندش تحریم شدیم و نایستادیم. همان را تبدیل کردیم. باز دو خودرو جدید در همین وضع خراب داده شد.

روی همین دو خودروی جدید صحبت کنیم. چرا کیفیتش آن طور که ما ادعا می‌کنیم نیست؟ خیلی ساده است. اولا تاکید کنم که موجودی به نام خودرو سازی به تنهایی نداریم. چون سیاستمدار مدیریتش می‌کند. ولی توانمندی درون این سیستم وجود داشت که وقتی فرانسوی‌ها رفتند، گفتند خودرو را چه کار کنیم؟

تحریم های دور دوم آمریکا وحشتناک بود

یک نکته جالب درمورد تحریم‌ها بگویم. تحریم های دو دوم با دور اول فرق می‌کرد. دور اول فرانسوی‌ها رفتند. ولی می‌توانستیم با سازندگان چینی یا حتی فرانسوی درجه یک مجموعه‌ها کار کنیم. در این دور دوم، سازندگان درجه یک هم حق نداشتند با ما کار کنند. تقریبا همه را با واسطه کار می‌کنیم. وحشتناک بود. ولی این توانایی وجود داشت که با تمام این اشکالات، یک خودروی جدید و نسبتا به روز طراحی کنیم.

سیاسیون نمی‌گذارند سیکل های کیفی خودرو تا انتها پیش برود

سوال پیش می‌آید که چرا طبق ادعای من که می‌گویم پیشرفته است، خودروی خوبی نیست؟ اولا به طور مثال خودرویی مانند تارا یک خودروی اقتصادی است ولی به اشتباه طوری برخورد کردیم که انگار داریم خودروی لوکس به بازار می‌دهیم. این توقع متفاوت است.طراحی می‌گوید شما یک خودروی اکونومیک ایمن با کیفیت بالا و قیمت مناسب باید داشته باشید که طراحی هم همین طور انجام شد. من تاکید می‌کنم. اما همه سیاسیون عجله دارند که زودتر افتتاح کنید. زودتر خودرو را وارد بازار کنید. من تند تند بیایم روبان پاره کنم. از این چیزها در صنعت خودرو زیاد داریم که عامل بدبختی است. چون نمی‌گذارند سیکل های کیفی مربوطه تا انتها پیش برود.

چون وزیر زیاد عوض می‌شود تند تند روبان پاره می‌کنند

یک سری سیکل کیفی داریم در بخش طراحی کالا طی می‌شود. ولی وقتی می‌خواهد تولید انبوه شود، این هم یک سیکل کیفی اساسی تر نسبت به قبل دارد که نمی‌گذارند این کامل جلو برود. نه این که نرود. وسطش می‌گویند به بازار بدهید. این سیکل کیفی را از مشتری می‌گیریم. بعد هم می‌گویند گارانتی کرده ایم. چرا باید ناراحت باشند؟ در این صورت از همان اول تصویر ذهنی جامعه نسبت به آن کالای جدید خراب می‌شود. نمونه اش موتور ملی بود و موارد زیادی که در تاریخ است. الان هم که چون وزیر زیاد عوض می‌شود تند تند روبان پاره می‌کنند. آن سیکل طی نمی‌شود.

بماند که خودرو می‌آید و در عرض یکی دو سال عیب هایش رفع می‌شود. یعنی ما دیگر کاملا مسلط می‌شویم که این خودرو را چطور تولید انبوه با کیفیت بالا وارد بازار کنیم. ولی وقتی در چهارچوب جهانی کار می‌کنید، ورق فولاد را از پسکوی کره می‌خرید. ولی وقتی نمی‌کنید، مجبورید از فولاد مبارکه بخرید. او هم یک ایرانی مانند من و شماست و یک زمان خوب کار می‌کند و یک زمان بد کار می‌کند. یک زمان کیفیت بالا می‌رود یک زمان کیفیت پایین می‌آید. از نظر دیزاین می‌گوید این ورقه  خوب را تحویل می دهم. ولی در خط تولید که می‌آید می‌بینید خراب بوده است.

می‌خواهند معروف شوند بدنه خودرو را فشار می دهد و می‌گویند نگاه کنید چه آشغالی است

همین دیشب داشتم با یکی از دوستان صحبت می‌کردم. جالب است حتی در مقاطعی قیمت فولادی که به ایران خودرو و سایپا داده شده است بین ۱۳ درصد تا ۴۰ درصد در مواقعی اختلاف داشته و بالاتر به طرف ایرانی داده است. مستنداتی داشت که قرار شد بخوانم که اگر من را متهم کردند با جزییات بگویم چه رخ داد. البته الان دارند به توافق می‌رسند. البته تازه فولا مبارکه خوب است و ما در فولاد سازی واقعا توانمندی داریم، ولی نوسان دارد. در بعضی از این ویدیو ها هم وقتی طرف می‌خواهد معروف شود بدنه خودرو را فشار می دهد و می‌گوید نگاه کنید چه آشغالی است؟ و می خواهد ذهن ها را تخریب کند.

کاپوت خودرو باید نرم باشد

در حالی که باید اشاره کنم در طراحی جدید باید درب موتور نرم باشد که وقتی تصادف کرد، پرت شود روی درب موتور و وقتی سرش خورد ضربه مغزی نشود. لذا ظاهرش نرم است و زیرش یک سازه دارد که از یک حدی پایین تر نمی‌آید. ضمنا در تصادف، دو طرف باید له شوند ولی کیج و اصل کار باید سالم بماند. این که مسخره می‌کنند بیخود است از نظر من. ماجرای اصلی دیزاین جدید است که خیلی از خودروهای دنیا به این صورت است و دیگر آن خودروهای کادیلاکی که ۱۳-۲۰ کیلو سپر آهنی داشت را نمی‌بینید. آن غلط است و باید خراب شود. ولی من ادعا نمی‌کنم کیفیت ما خوب است.چون  پلی اورتانی که باید در سپر ما کار شود از خارج می‌خریم. از یک چینی درجه دو یا سه می‌خریم که لزوما پای تعهداتش نمی‌تواند در دراز مدت بماند.

 هیچ کس به قصد خرابکاری نمی‌کند

دقت کنید هیچ کس به قصد خرابکاری نمی‌کند. این نیست که از اول جنس بد بخریم. از کارخانه ای می‌خریم که جنس را به ظاهر استاندارد می‌دهد. ولی چون کیفیت خط تولیدش به اندازه کافی مناسب نیست، این کیفیت نوسان می‌کند. لذا وقتی یک میلیون خودرو تولید می‌شود که هر کدام شش هزار قطعه دارد، کافی است هر کدام نوسان کوچکی داشته باشد. دیروز یکی از دوستان می‌گفت ماشین صفر کیلومترش پمپ شیشه شورش خراب شده است. ممکن است بگویید پمپ شیشه که مهم نیست. ولی وقتی باران می‌گیرد مهم است. پس ناراحت می‌شوید و کیفیت از نظر شما بد است.

ببینیم اکوسیستم چیست. مجموعه ای از روابط و محیط و جامعه است. شبیه همین اتفاق زیست شناسی است. وقتی اینجا می‌گوییم فناوری توسعه پیدا می‌کند، می‌گوییم تولید دانش بنیان. برای این که فناوری به یک تولید انبوه برسد یک نظام مالی و دانشی و حقوقی می‌خواهید که مواظبت کنید. ما در صنعت خودرو پیشرفته ترین اکوسیستم موجود در کشور را داریم. هر چه داریم برای خودمان است یعنی مثلا در نظام حقوقی یا مواظبت از مالکیت معنوی مشکل داریم. این مشکل من نیست. مشکل محیط اصلی تر من یعنی ایران است. ولی هرچه هست بهترین هایش در خودرو دیده می‌شود. خیلی از سیستم‌ها در خودروسازی‌ها راه افتاد. مثلا نظام تضمین کیفیت اولین بار در خودروسازی‌ها بود. بحث خودکفایی و مهندسی معکوس خیلی هایش در خودروسازی رخ داد.

اکوسیستم خودرو در کشور ما پز دادن دارد

ولی واقعیت این است که این اکوسیستم که مدام پز آن را می‌دهم، چون به نظرم پز دادن و افتخار دارد و خروجی بسیار پیچیده ای را تولید می‌کند، در دهه هفتاد و هشتار رشد اقتصادی اش دو برابر رشد اقتصادی کشور بود. یعنی اگر رشد کشور چهار درصد بود صنعت خودرو هشت درصد رشد اقتصادی داشت. متاسفانه به همین خاطر مورد توجه قرار می‌گیرد و سیاسیون به همین دلیل دوست دارند. چون اتفاقات زیادی می‌افتد. حتی به لحاظ کیفیت شغلی که آن جا می‌گیرید با کیفیت شغلی که در صنعت نفت می‌گیرید متفاوت است.

نمی دانم پالایشگاه نفت را دیده اید. یک جای پیشرفته است و سرمایه سنگینی هم دارند. ولی در دستگاه کار می‌کند. با دویست مهندس کفایت می‌کند. بقیه هم کارگر هستند. لزوما تعداد شغل هایی که ایجاد می‌کند و کاری که ایجاد می‌کند بیشتر مراقبت است. به مهندسان نفت بر نخورد، نسبی صحبت می‌کنم. شما یک طراحی خط که در نفت می‌کنید، بالاخره این خط درست کار می‌کند یا نه و در نهایت فلان شیر را عوض می‌کنید. ولی در خودروسازی شش هزار قطعه را در روز برای یک خودرو می‌آورید که از ششصد هفتصد کارخانه می‌آید که خود آن‌ها از یک کارخانه دیگر مواد اولیه می‌گیرند.

یک مثال ساده دیگر بزنم. مثلا می‌بینیم برخی از خودروهای ایرانی چراغ چکشان خیلی بیخودی روشن می‌شود یا سیستم برقشان قاطی می‌کند. علتش ساده است. دسته سیم هایی داریم که سوکتی دارند که در هم فرو می‌روند ویک پلاستیک خاص است. متاسفانه نمی‌توانیم با کیفیت لازم در ایران  تولید کنیم و قطعه ای هم که وارد می‌کنیم خیلی وقت‌ها کیفیتش متغیر است. همین چیز ساده . حالا بهترین بورد الکترونیکی هم داشته باشید با مقداری لغزیدن سیگنال غلط می‌دهد و چراغ چک روشن می‌شود. این یک نمونه ساده است. نمی‌خواهم بگویم همه ایرادات اینطور است.

جالب تر این که همین که من به شما ایراداتم را می‌گویم، یعنی این توانمندی را اکوسیستم دارد که به شما بگوید کجای کارش می‌لنگد. این دانش می‌خواهد. اوایل کار که کپی کاری می‌کردیم از این دانش‌ها نداشتیم. الان چنین دانشی در کشور وجود دارد در بسیاری زمینه ها. می‌دانیم کجای کارمان می‌لنگد که این توانمندی بالایی دارد. چرا نمی‌توانیم اجرایش کنیم؟ چون تحریم هستیم. 

این که می‌گویند تحریم کاغذ پاره است، چرند است

می‌گوییم تحریم هستیم خب بگذارید کار دانش بنیان انجام دهم. کار دانش بنیان چهار سال طول می‌کشد تا به نتیجه برسد و بعد می‌بینیم چهار تا وزیر عوض شد و نمی‌گذارند کار انجام شود. پولش کجا بود؟ وقتی شما در جاهای دیگر بهتر پول در می‌آورید، چه کسی حاضر می‌شود در چنین کار پرریسکی سرمایه گذاری کند. سرمایه نداریم.

این که خیلی‌ها می‌گویند تحریم کاغذ پاره است، آن که همه فهمیدند جمله چرندی است. ولی من از تحریم خیلی نمی‌ترسم. می‌گویم این اکوسیستم توان دارد که خود را بچرخاند کما این که نسبت به روسیه خودمان را چرخاندیم و در همین هفت سال تحریم  تمام خودروهایمان یورو ۵ شد. کار بزرگی است. ما بلد بودیم و انجام داده ایم. ولی بنزین ما یورو ۵ نشد. آن‌ها هم شاید بلد باشند. پول ندارند. می‌دانم مشکل وزارت نفت چیست. فقط این نیست که بگوییم نخواسته اند. همه دوست دارند کار کنند. سرمایه گذاری می‌خواهد. الان چرا برق کم داریم با این که تکنولوژی تولید مولد و نیروگاه را داریم؟ چون پول نداریم. خیلی موضوع مهمی است.

فاجعه ای بزرگ در راه است

فاجعه ای بزرگ در راه است. ما به مپنا و شرکت های مربوطه که نیروگاه می‌زنند پول نمی‌دهیم. ۱۰۰ هزار میلیارد به مپنا و مجموعه هایش بدهکار هستیم. بعد این نمی‌تواند کار کند. بعد به کارخانه دار‌ها می‌گوییم که خودتان نیروگاه بزنید. او که نمی‌تواند با مپنا رقابت کند و در آن سطح نیست. مجبور است دیزل ژنراتور بیاورد یک مگاوات. یک و نیم میلیارد دلار در شش ماه اول سال ثبت سفارش برای واردات دیزل ژنراتور شده است. خیلی خنده دار است. من این طرف دانش را دارم و در تحریم هستم. این همه کار بلدم انجام دهم. کارهای دانشی انجام دهم. این همه بچه خوب در این کشور است. این همه کارمند خوب دارم. به من پول نمی‌دهند. من را زمین می‌زنند. اما از طرفی برای اروپا و چین کار درست می‌کنند. فاجعه است.

ایا این پول نداشتن ناشی از  همین تحریمی نیست که شما می‌گویید از آن خیلی نمی‌ترسم؟

من درمورد مهندسی خودم می‌گویم. یعنی بخش خودرویی را می‌گویم که نمی‌ترسم. چون اعتقاد دارم اکوسیستم من خیلی کارهای بیشتر از این می‌تواند بکند. ولی همانطور که گفتم تحریم کاغذ پاره نیست. مهم است. پول نداریم. آن را باید متخصصان اقتصادی بگویند که چرا نداریم. یک تکه را که می‌بینم می‌توانم بگویم. نمی‌خواهم وارد ریشه های تحریم شوم. می‌بینم که در همان بخشی که در حیطه اختیار من است، تحریم بالاخره ۷۰-۸۰ درصد… آدم را به تدریج نابود می‌کند. غیر ممکن است. این را هم بگویم که اگر چینی‌ها نبودند ما در خودرو زمین خورده بودیم، شک نکنید. صنعت خودرو جهانی است. این را یادتان نرود. اگر روزی آمریکا با چین درگیر شود و چینی‌ها بخواهند ببندند به تدریج افول صنعت خودروی چین را خواهید دید. هر جایی که حتی بزرگ هم باشد افول خواهد کرد. رقابتی نمی‌شود عمل کرد. جهانی است. اگر چینی‌ها ما را کمک نمی‌کردند صنعت خودروی ما زمین خورده بود. ما تنها این کار را نکرده ایم. ولی در خیلی جاها داشتیم خیلی کارهای خوبی می‌کردیم. ولی ارز به موقع تخصیص داده نمی‌شد. شاید بگویید به خاطر تحریم‌ها بوده. آن بحثش جداست.

نمی توانند بنزین یورو 5 تولید کنند و زحمت خوردسازان را بر باد می دهند

مثال دیگر این که به ما می‌گویند باید یورو پنج بزنید. می‌گوییم این یورو ۵ برای شرایط تحریمی ایران زیاد از حد است. می‌گویند بزنید. می‌گوییم  سوختش آماده نمی‌شود. می‌گویند بزنید. الان ۵ سال است خودرو یورو ۵ تولید می‌کنیم اما به هر دلیلی بنزین نمی‌توانند تولید کنند. در نتیجه بنزینی که به آن می‌دهید هم مصرف سوخت و هم آلایندگی را بالا می‌برد. همه زحمت های ما را به باد می‌دهد و هم هزینه خودرو را بالا می‌برد.جالب است که استهلاک ماشین را هم بالا می‌برد. این فاجعه است. شما در حکمرانی باید تناسبی را رعایت کنید. نمی‌شود که بگویید کاریت نباشد و من انجامش می‌دهم.

خودروهای برقی روی دست خودرسازان مانده است

نمونه دیگرش خودروهای برقی وارد کردند. الان همان مقدار کمی که وارد کرده اند روی دست خودروسازها مانده است. می‌گویند درست می‌شود. چطور درست شود؟ خیلی از خودروهای ما را می‌گوییم استاندارد دی لایت داشته باشد. چراغ هایی که در روز روشن می‌شود. ما در این کشور هستیم که مردم در این بزرگراه وقتی چراغ روشن است به خاطر صرفه جویی که یک لامپشان نسوزد چراغشان را خاموش می‌کنند. چرا باید این را اضافه کنم که هزینه هایی هم دارد؟

مثال دیگر این که یک سیستم هایی هست که دارند اجباری می‌کنند به نام KEEPING LINE . دوربین هایی است که وقتی خوابتان می‌برد و جاده کج می‌شود ، خطوط را می‌بیند و با آن کج می‌شود. همین باعث تصادف در کشور ما می‌شود. چون خطوط ما در هم می‌روند. نمونه اش تالیسمان که روز اول در کشور آمد، اوایل تصادف شد و سیستمش را دی اکتیو کردند. چون در ایران قاطی می‌کند. پس سیستم راه هم باید با تکنولوژی خودرو تناسب داشته باشد. ضمن این که قبول دارم بحث تحریم‌ها سر جای خودش است و اگر تحریم‌ها می‌توانست کامل شود تمام شده بود کارمان. ولی دنیا بزرگ است و کشور ما هم بزرگ است و کسی نمی‌تواند ما را ندیده بگیرد. ما ایرانی‌ها هم زرنگ هستیم و رابطه خود را با چینی‌ها برقرار کرده ایم.

عمر خودرو 10 سال نه 25 سال 

اما بخشی از آن به چیزهای دیگری مثل راه سازی، سوخت و تکنولوژی هایی که لازم دارید، بر می گردد. نمونه دیگر تعمیر و نگهداری است. می‌گویند آمار تصادفات بالاست و ارابه مرگ. اولا بالاترین تعداد خودرو در این کشور پراید است. مشخص است وقتی در تصادفات آمار می‌گیرید پراید از همه بیشتر در این آمار است. دوما پرایدی که الان تصادف می‌کند چند درصدش بالای ۴ سال و ده سال است؟ ۲۵ سال داشته تولید می‌شده. خودرو ده سال عمرش است. شما دارید ۲۵ سال به آن اجازه می‌دهید راه برود. کامیون و… هم هستند. پکیجی است که ۲۶ میلیون خودرو داریم که می‌نیمم شش میلیون خودرو فرسوده هستند. می‌توان گفت می‌نیمم ۱۰ میلیون حداقل بالای ده سال عمرشان است و ما توجه نمی‌کنیم. چون مشکل اقتصادی داریم.

می خواهم بگویم یک سری مسائل وجود دارد. ما یک سری مجموعه مسائل در کشور داریم که مانند کلاف سر در گم گره خورده است. ادعایم این است که صنعت خودرو این وسط جزو بهترین جاها است. ولی نمود خیلی از آن ناکارامدی‌ها در خودرو خود را نشان می‌دهد. مدتی روی رادیاتور خودرو کار می‌کردم. هر جزء از موتور و واتر پمپ و اویل پمپ و حتی رانندگی شما اشکال داشته باشد، آب رادیاتور جوش می‌آورد. همه اولین متهم را رادیاتور می‌دانند و می‌گویند رادیاتور خراب شده است. حتی اگر درب رادیاتور خوب کار نکند رادیاتور جوش می‌آورد. ولی همه می‌گویند رادیاتور. خودرو همینطور است. مجموعه کارها باید بشود که نمودش خودرو است. اگر این نمود بد است، این مجموعه بد عمل کرده است.

رادیات اقتصاد جوش آورده است؟ 

آفزین، ۱۲۰۰ میلیارد تومان زیان. یک حساب سر انگشتی کرده ام که ۱۲۰۰ میلیارد تومانی که صحبت می‌کنیم، جمع ریالی است و اقتصادی نیست. یک چیزی معادل ده میلیارد دلار است. چون در سال ۹۷ دلار موثر هشت هزار تومان بوده است. در سال ۹۸ ، دوازده هزار تومان بوده است. اگر این‌ها را تبدیل کنید… الان می‌گویند ۴ میلیارد دلار. اشتباه می‌کنند. ریالی که روی کاغذ می‌بینید چهار میلیارد است. ما ده میلیارد دلار ضرر زده ایم. ده میلیارد دلار هم تقریبا فرصت از دست رفته داریم. با قیمت گذاری دستوری، آن سودی که خودروساز می‌توانسته بگیرد و در توسعه ببرد را نکرده ایم و از دست داده ایم. نمی‌گویم تحریم بد نیست. خیلی بد است. ولی حداقل ده میلیارد دلار را اگر درست مدیریت کرده بودم الان خیلی از کارهای دانش بنیانم تمام شده بود. نمی‌خواهم بگویم عالی بودم ولی حداقل انجام داده بودم. حداقل مشکل سوکت خودرو را حل کرده بودم . این‌ها را که می‌توانم حل کنم.

فرمودید که خودرو یک صنعت جهانی است. اگر خاطرتان باشد بعد از برجام بحثی شد که برخی خودروسازان اروپا و آمریکا علاقمند شدند که در ایران کارخانه بسازند و سرمایه گذاری کنند. اگر این رخ می‌داد ما می‌شدیم یک کشور مونتاژ کار؟ به نظر شما از رهگذر آن اتفاقی که نیافتاد چه زیان هایی دیدیم؟

اجازه بدهید بگوییم که اگر می‌شد چه می‌شد. در آن سال ۵ خودرو ساز داشتند کارخانه می‌زدند. البته دو تای اول ایران خودرو و سایپا با پژو و سیتروئن سریع کارخانه زدند. الان نتیجه اش را می‌بینیم که تکنولوژی های جالبی است. در همان یک سال. سه تای دیگر داشتند مذاکره می‌کردند و انجام شد. یکی از دوستان من مدیر عامل یکی از این شرکت‌ها شده بود و داشتند کارخانه‌ها را می‌زدند ولی فقط داشتند زیرساخت ایجاد می‌کردند. قرار شد پنج تا جوینت ونچری با انتقال تکنولوژی رخ دهد. کما این که قرارداد ایران خودرو با پژو کاملا بر اساس انتقال تکنولوژی بود و تحت مالکیت گرفتن پلتفرم. این که بد یا خوب است یک بحث فنی است. بعدا هرکسی ایراد گرفت بگوید درموردش صحبت کنیم که قرارداد پژو خوب بود یا نه. ۴۰۰ میلیون یورو آوردند و تجهیزات و پول و… در ایران آمد. اگر دو سال ما صبر می‌کردیم، فکر می‌کنم ۹۸ باید به آن می‌رسیدیم طبق قراردادی که بسته بودیم، یعنی همین پژو قرار بود در عرض سه سال به ۷۰ درصد داخل سازی برسد. اولش فکر می‌کنم با ۳۰-۴۰ درصد قرار بود داخل سازی شروع شود. یعنی انتقال تکنولوژی و ورود دانش به ایران. بعد قرار بود از سال اول ۲۰ درصد همزمان هر وی آی ان بشمرند و ۲۰ درصد باید صادرات می‌شد. قبلا اینطور نبود و می‌گفتند بیاورید بعد صادرات می‌کنیم. در آن قرارداد تعهد این بود که وقتی تولید می‌شود تا انتهای سال اگر ۱۰۰ هزار تا زدید ۲۰ هزار تایش صادر شده باشد. اگر نشده بود جریمه می‌دادند. این برای ۵ تا بود.

آن سه تای دیگر را مطمئن نیستم. ولی می‌دانم که اگر آن هم جلو رفته بود نهایتا تا ۱۴۰۰ تولید کننده بین المللی بودند. فولکس بود و میتسوبیشی و رنو. این‌ها را مطمئنم. هیوندای هم آمد و مطمئن نیستم به کجا رسید. ۵ تا را بار‌ها شمرده ام و با اطمینان می‌گویم.

فورد هم بود

فورد را نگذاشتند. درمورد آمریکایی‌ها بعدا به شما توضیح می‌دهم. ولی درمورد چینی‌ها و آلمانی‌ها و فرانسوی‌ها با اطمینان به شما می‌گویم. چینی‌ها عقب تر بودند و نمی‌خواستیم با چینی‌ها خیلی کار کنیم. اروپایی‌ها و ژاپنی‌ها و کره ای‌ها آمده بودند. ژاپنی‌ها معمولا دوست ندارند کار مشارکتی کنند. چرایش را نمی‌دانم. تویوتا به هیچ وجه حاضر نیست در ایران سرمایه گذاری کند. ولی آن طرف ۵۰ مدل خودرو از نیسان و جاهای مختلف و حتی آن هایی که نمی‌خواستند با ما جوینت ونچری کار کنند، قرار بود ما مونتاژ کار منطقه بشویم. سال ۹۷ قرار بود که CBU هایش در بازار بیاید و یک سری با مونتاژی، سال ۹۸ -۹۹ قرار بود کامل مونتاژ بالای ۳۰ درصد وارد شود. ۵۰ مدل خودروی روز دنیا. چه شد؟ اولا تا همین جا که کات شد، یک ایران خودرو و سایپا برای ما ماند که از داخلش یک سری کارها در آمده که می‌بینیم. این که داریم ضعیف عمل می‌کنیم مشکل جای دیگری است. آن کار درست انجام شد. واقعا عالی بود. خود آن هم داستان دارد. اگر خواستید مسئولینش را بیاورید که چقدر تجارب ۲۰-۲۵ سال گذشته را در آن قرارداد اعمال کردند.

فرانسوی ها می‌گفتند لیوان و میز ما را نگه دارید، بر می گردیم

این اکوسیستم است. دانشی که به تدریج انباشت می‌شود که از آن معامله های بهتر می‌کنید. حتی از نظر مدیریتی هم قرارداد داشتیم. سال اول و دوم مدیرعامل فرانسوی بود و قائم مقام ایرانی بود و بعد قرار بود جابجا شود. بعد هر ساختار سازمانی که داشتند یک مپ ایرانی داشت. اصلا فوق العاده بود. از نظر انتقال تکنولوژی عالی بود.

روزی که آن‌ها داشتند می‌رفتند، دوستانم روایت می کنند که خیلی با ناراحتی بود. می‌گفتند لیوان و میز ما را نگه دارید. خیلی دلشان می‌خواست برگردند.

فرانسوی‌ها دیدند که اگر در ایران بمانند بیچاره می‌شوند

نکته جالب اینکه دوستان ما در ایران خودرو و سایپا قرارداد ایران خودرو و سایپا تحریم‌ها را از حالت فورس ماژور در آورده بودند. این را می‌گویم که نگویند چرا تا تحریم شد آن‌ها رفتند. آن‌ها ترسیدند. حاضر شدند خسارت بدهند. آمریکا به طرز بدی تحریم‌ها را… تحریم های ثانویه شد. آن‌ها هم زرنگ هستند. منظور این است که این قرارداد از نظر بین المللی خیلی محکم بود. تحریم های آمریکا جزو فورس ماژور حساب نمی‌شد و باید می‌ماندند. اما فرانسوی‌ها دیدند که اگر بمانند بیچاره می‌شوند. جالب است بیچارگی آن‌ها مربوط به شرکت نبود. برای آدم‌ها هم بود. هر آدمی که به ایران می‌آمد دیگر نمی‌توانست به آمریکا برود.

 یک سری آدم نادان تهمت می‌زنند و میگویند دویست هزار خودرو در پارکینگ‌ها است

در یکی از جلسات بودم که ماهله آلمان آمد و آلمانی‌ها ما را خیلی دوست دارند و احترام می‌گذارند. می‌گفت می‌خواهیم واقعا با شما کار را به اتمام برسانیم. یک موتور داشتند توسعه می‌دادند و تا نصفه‌ها هم آمده بود. گفتند از الان تا فلان تاریخ – فکر می‌کنم ۱۵ مرداد بود که تحریم‌ها شروع شد – ما حتی نمی‌توانیم شما را در یک جای رسمی ملاقات کنیم اما ما ادامه می‌دهیم. شما در هتل و این طرف آن طرف می‌آیید و از نقشه و اطلاعات عکس می‌گیرید و می‌روید. یک ایمیل هم نباید بین ما رد و بدل شود. گفتیم بیخیال. نمی‌شود آدم هایت را بفرستید؟ گفت اگر شرکت هم بخواهد آدم های ما نمی‌آیند. گفت با ایران ۱۴ میلیون دلار در سال معامله داریم. با امریکایی‌ها دو میلیارد دلار داریم. چه کسی چنین جنگ اقتصادی را داشته باشد؟ ترسیدند. وگرنه از نظر قانونی قراردادهای ما خیلی محکم بود. الان هم استفاده می‌کنیم. واقعیت این است که ضربه زیاد خوردیم.

 یک سری آدم نادان که فقط تهمت می‌زنند و مثلا می‌گفتند دویست هزار خودرو در پارکینگ‌ها است. خب وقتی شما در شبکه جهانی نیستید مشخص است که در اولویت نیستید. مثلا کرونا که شد کمبود چیپ الکترونیک شد. مشکل دنیا بود.خب شرکت‌ها نوبت می‌گذارند. آن که کم اهمیت تر است را ته صف می‌گذارد و دیر می‌آید. بماند که ما اشکال زیاد داشتیم و ارز جابجا کردن مسئله داشت.

یک مورد دیگر بگویم از ان نتایج ملموس. اولا نوسان کیفی که می‌گویید بخش مهمی از آن نتیجه تحریم است. اصلا بگویید من این را تولید می‌کنم. ولی ماده اولیه رنگ را باید از آن جا بیاورم. همه چیز را نمی‌توانم در ایران بسازم. همین نوسان کیفیت که می‌گویید نتیجه تحریم است. البته می‌شد با سرمایه گذاری بهبودش داد. تولید کارخانه پلی اورتان با کیفیت بالا زدن میلیارد دلار سرمایه گذاری می‌خواهد. تکنولوژی می‌خواهد. باید بیاوریم اما چطوری؟ خب تحریم هستیم، پس کیفیت از آن است.

خیلی کارهای ما مانند بحث های مصرف سوخت ناشی از تحریم است. چون تکنولوژی را بالا بردم ولی در نفت نتوانسته ام سرمایه گذاری خود را کامل کنم. همین که می‌بینید بازار خودرو سرمایه ای شده است نتیجه تحریم است. می‌توانیم بگوییم اگر اقتصاد را درست مدیریت می‌کردیم نباید خودرو به این صورت می‌شد. ولی در این چند سال هر طرحی که برای خودرو ریختند آیا خودرو کم ارزش تر شده یا با ارزش تر؟ غیر از گران شدن اشکال دیگری دارد که از حالت سرمایه ای به حالت مصرفی در نمی‌آید. این اشکال ذاتی مربوط به دو چیز است. تحریم‌ها و اقتصاد بانکداری و اقتصاد ما. احتمالا آن‌ها هم می‌توانند بگویند آیا می‌شود در شرایط تحریمی می‌شود سیاست غیر تورمی دارد؟ تورم ما را نابود کرده است.

همکاری با چین هم برای ما هزینه دارد 

الان جمله من به این جا می‌رسد که به شما بگویم تحریم اثرگذار بوده است. ولی می‌خواهم تاکید کنم که می‌توانستیم خیلی بهتر از این در مقابل تحریم مقابله کنیم. ولی به راحتی می‌توان گفت می‌نیمم هفتاد درصد وضعیت موجود ناشی از تحریم است. نکته بعدی این که هزینه هایمان خیلی بالا رفته است. الان که می‌گوییم با چینی‌ها کار می‌کنیم. فکر نکنید بدون هزینه است. اولا باید با چمدان پول جابجا کنیم. یا مس را با زیر قیمت تهاتر کنیم. خودش زیان است. یعنی بالا بردن هزینه است. هر دور زدن تحریم… اولا خیلی وقت‌ها که می‌خواهیم کالایی جابجا کنیم اصطلاحا چهار دور باید دور زمین بچرخیم. چون باید یک جا خالی شود و این جا برود تا آمریکایی‌ها نبینند. این‌ها هزینه است. هزینه کیفی هم هست. وقتی ۲۰۰ هزار خودرو تولید می‌کنید و در پارکینگ رو باز می‌گذارید، چون ندارید و قرار نیست ۲۰۰ هزار خودرو را اینطور بگذاریم. سه ماه زیر آفتاب و باران می‌ماند مشکل پیدا می‌کند . فضله پرنده مشکل ایجاد می‌کند. مشکل رنگ پیدا می‌کنید. انقدر هزینه‌ها بالا است و متاسفانه اطلاعات من دقیق نیست. باور دارم مسئولان هم چنین اطلاعاتی ندارند که هزینه های تحمیل شده ناشی از این مسئله تحریم است. شما تحریم هستید و به جای این که مستقیم کار کنید باید دور بزنید. فلان شرکت معتبر چینی را اسمش را می‌شنوید که به ما می‌دهد. محض اطلاع شما به جز یکی دو شرکت، اکثرا با ما کار نمی‌کنند. یک واسطه حداقل هست. برخی‌ها دو سه واسطه دارند. مگر می‌شود واسطه هزینه نداشته باشد؟ هزینه اش هم مستقیما پولی نیست. کیفیت و زمان است. همه اش تهمت می‌زنند که ایران خودرو و سایپا برای اینکه بازار سازی کند تولید نمی کنند. مگر دیوانه است شرکتی که به نوعی دولتی است و مدیرعاملش را دولت تعیین می‌کند بازارسازی کند؟ سودش کجاست؟ می‌گویند از خودروسازی حمایت شده است. خب من می گویم یک مورد مثال بزنید.

ضمنا خودرو سازی را دو قسمت کنید. ایران خودرو و سایپایی که واقعا داخلی هستند و مونتاژکارهای ما. البته برخی مونتاژکارها دارند سعی می‌کنند داخلی سازی کنند. ولی هنوز نشده اند. لذا وقتی باهم بحث می‌کنیم باید یادمان نرود که عمده بحثم روی این تکه بود. چون در همین دو سال گذشته با سیاست های غلطی که دولت‌ها پیاده کرده اند مونتاژکارهای ما صد درصد رشد کرده اند و ایران خودرو و سایپا به شدت افول کرده است. هم به لحاظ مالی سود کرده اند که این سود همان سودی است که دور زدن تحریم‌ها ایجاد می‌کند. تازه بخش شفافش را صحبت می‌کنیم. این که می‌بینید یک خودرو دو و نیم برابر دنیا در می‌آید. یک بخش مربوط به تعرفه‌ها است. می‌دانید در ایران خودروساز چینی داریم که در ایران سرمایه گذاری کرده است. چرا باید ان طرف آب در بیاید؟ این نشان می‌دهد یک جای کار در اقتصاد مشکل هست نه در آن خودروسازی.