بیماری مزمن چیست و چرا ایجاد می‌شود؟ آشنایی کامل با آن

بیماری یک وضعیت غیر طبیعی است که روی بخشی از بدن یا کل آن تاثیر می‌گذارد و به بروز مجموعه‌ای از علائم خفیف تا شدید منجر می‌شود. بیماری‌ها به روش‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. به عنوان مثال، گفته می‌شود که بعضی از بیماری‌ها مزمن و تعدادی از آن‌ها حاد هستند. در این مقاله از مجله درمانکده درباره انواع بیماری مزمن صحبت می‌کنیم و راه‌های مقابله با آن‌ها را توضیح می‌دهیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

بیماری مزمن چیست؟

به بیماری مزمن به انگلیسی Chronic disease می‌گویند. بیماری مزمن از جمله دیابت، پرفشاری خون و سرطان اغلب ۶ ماه یا بیشتر طول می‌کشد. علائم این بیماری به تدریج رخ می‌دهند، اما احتمالا با گذشت زمان بدتر می‌شوند و روی کیفیت زندگی شما تاثیر می‌گذارند. در مقابل، بیماری حاد به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و بعد از مدت زمان کوتاهی (کمتر از ۶ ماه) از بین می‌رود. از شایع‌ترین بیماری‌های حاد می‌توان به آنفولانزا اشاره کرد.

به یاد داشته باشید که بیماری مزمن به معنی کشنده بودن نیست، بلکه این اصطلاح نشان می‌دهد که بیماری خودبه‌خود برطرف نمی‌شود و درمان قطعی ندارد. به عبارت دیگر، شیوه‌های درمانی شناخته‌شده فقط می‌توانند روند بیماری را آهسته کنند و از شدت علائم آن بکاهند.

بیشتر بدانیم:کهیر مزمن چیست و چه علائمی دارد؟

مهمترین بیماری های مزمن در جهان کدام‌اند؟

لیست بیماری های مزمن شامل موارد زیر است:

• بیماری‌های‌ قلبی-عروقی
• انواع سرطان
• آسم
• بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
• دیابت
• زوال عقل
• بیماری مزمن کلیوی
• بیماری کبدی
• بیماری پارکینسون
• ام‌اس (MS)
• هپاتیت
• صرع
• بیماری‌های گوارشی (مثل زخم‌های گوارشی و بیماری کرون)
• اختلالات غده تیروئید
• اندومتریوز
• ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی)
• مشکلات استخوانی و مفصلی (مانند آرتروز، روماتیسم و پوکی استخوان)
• معلولیت‌های جسمی (از جمله نابینایی، ناشنوایی و معلولیت‌های ناشی از سکته مغزی)
• سوختگی‌هایی که به قطع عضو و مشکلات دائمی منجر می‌شوند
• مشکلات سلامت روان (مثل افسردگی)

این بیماری‌ها می‌توانند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهند، اما شیوع آن‌ها معمولا با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.

بیشتر بدانیم:فرق بین بیماری حاد و مزمن چیست؟

چه عواملی خطر ابتلا به بیماری مزمن را افزایش می‌دهند؟

مهم‌ترین عوامل خطر مرتبط با بیماری‌های مزمن عبارت‌اند از:

۱. وراثت و بیماری‌های مادرزادی

منشاء تعدادی از بیماری‌‌های مزمن به وراثت و نقایص مادرزادی برمی‌گردد. سندرم داون، فلج مغزی، کم‌خونی داسی شکل، هموفیلی، تالاسمی و… از این نوع بیماری‌‌ها محسوب می‌شوند. آن‌ها معمولا به دلیل اختلالات ژنی رخ می‌دهند، اما در بعضی موارد رفتار مادر در دوران بارداری هم می‌‌تواند به عیوب مادرزادی منجر شود. برای مثال، زنان بارداری که الکل و سیگار مصرف می‌کنند، جنین خود را در معرض خطر قرار می‌دهند. به‌علاوه، بروز بعضی از بیماری‌ها مانند سرخجه در دوران بارداری روی سلامتی جنین تاثیر می‌گذارد. همچنین احتمال بروز ناهنجاری‌های مادرزادی برای آن دسته از زنانی که در سنین بالا باردار می‌شوند، بیشتر است.

۲. عوامل اجتماعی

گاهی‌اوقات رفتار‌های اجتماعی می‌توانند بر شیوع انواع بیماری‌های مزمن تاثیرگذار باشند. به عنوان مثال، می‌توان به ممنوعیت استعمال دخانیات در محیط‌های عمومی اشاره کرد. این رفتار خطر ایجاد بیماری‌های مزمن قلبی و تنفسی را در افراد غیرسیگاری کاهش می‌دهد. البته ذکر این نکته ضروری است که امروزه آلودگی هوا زمینه را برای بروز این بیماری‌ها مهیا کرده است. سرطان ریه، آسم و انواع آلرژی‌ از مهم‌ترین عوارض آلودگی هوا هستند.

از سایر رفتار‌های نادرست اجتماعی می‎‌توان به مصرف فست فود و غذاهای پرچرب اشاره کرد. مصرف بیش از حد این نوع غذاها احتمال ابتلا به دیابت، کلسترول بالا و چاقی را به شدت افزایش می‌دهد. عدم دسترسی به پزشک یا مراکز درمانی هم عامل اجتماعی دیگری است که می‌تواند شما را در معرض خطر ابتلا به بیماری مزمن قرار دهد. هر چقدر سطح ارائه خدمات پزشکی پایین‌تر باشد، به همان میزان تعداد بیشتری از مردم با مشکلات سلامتی دست به گریبان خواهند بود.

۳. عوامل محیطی

بعضی از افراد به دلیل شغل خود یا زندگی در مناطق خاص، بیشتر از دیگران دچار بیماری‌های مختلف می‌شوند. برای مثال، می‌توان به افرادی اشاره کرد که به دلیل شغل خود مجبور هستند با سموم و مواد شیمیایی کار کنند. سموم موجود در مواد غذایی، رنگ‌ها، هوا و…  به عنوان عوامل محیطی مضر معرفی شده‌اند.

بیشتر بدانیم:استرس مزمن چیست و چگونه می‌توان آن را برطرف کرد؟

۴. عوامل رفتاری

سبک زندگی نادرست عامل بروز بسیاری از بیماری‌های مزمن است. مهم‌ترین این عوامل عبارت‌اند از:

• مصرف نوشیدنی‌های الکلی
• استعمال انواع دخانیات
• رژيم غذایی نامناسب
• بی‌تحرکی
• اضافه وزن
• رفتارهای پرخطر جنسی

افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن با چه مشکلاتی مواجه می‌شوند؟

بیماری مزمن و درمان آن مشکلات خاصی را ایجاد می‌کند. شما باید یاد بگیرید که چگونه:

• با اثرات جسمی بیماری زندگی کنید.
• طبق دستورات پزشک عمل کنید.
• اطلاعات خود را درباره بیماری مورد نظر افزایش دهید و راه‌های کنترل علائم آن را بیاموزید.
• اعتماد و اطمینان خود را به پزشک حفظ کنید، به خصوص زمانی که بهبودی کامل امکان‌پذیر نیست.
• با احساسات منفی کنار بیایید.
• اعتماد به نفس خود را حفظ کنید.
• روابط اجتماعی خود را حفظ کنید و از انزوای اجتماعی بپرهیزید.

هنگامی که برای اولین بار متوجه می‌شوید که به یک بیماری مزمن مبتلا شده‌اید، ممکن است طیف وسیعی از احساسات از جمله شوک، عصبانیت، غم یا سردرگمی را تجربه کنید. استرس و پریشانی مداوم می‌تواند خطر ابتلا به اضطراب یا افسردگی را افزایش دهد و حتی باعث بدتر شدن علائم بیماری شود. اگر فکر می‌کنید به تنهایی قادر به کنترل این احساسات نیستید، با پزشک خود صحبت کنید. مراجعه به روانشناس هم می‌تواند به شما در غلبه بر چالش‌های ناشی از بیماری مزمن کمک کند.

بیشتر بدانیم:یبوست مزمن چیست؟ راه های درمان آن چگونه است؟

چگونه می‌توان علائم بیماری مزمن را کنترل کرد؟

همان‌طور که گفته شد، بیماری‌های مزمن اغلب درمان قطعی ندارند، اما راه‌کارهای موجود می‌توانند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش دهند، زمان شروع عوارض را به تعویق بیندازند و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشند.

اگر به یک بیماری مزمن مبتلا هستید، سعی کنید تا حد امکان اطلاعات خود را درباره آن افزایش دهید. این کار به شما در مدیریت بهتر بیماری کمک می‌کند. رعایت نکات زیر هم می‌تواند عوارض بیماری را کاهش دهد و کیفیت زندگی را بهبود بخشد:

• از رژیم غذایی سالم پیروی کنید.
• تا جایی که می‌توانید فعالیت بدنی داشته باشید (قبل از شروع هر نوع ورزشی حتما با پزشک خود مشورت کنید).
• به اندازه کافی بخوابید.
• وزن خود را در محدوده سالم حفظ کنید.
• سیگار نکشید و از نوشیدنی‌های الکلی استفاده نکنید.
• از داروهای خود طبق دستور پزشک استفاده کنید.

کلام پایانی

زندگی کردن با بیماری مزمن ممکن است چالش‌برانگیز باشد. این نوع بیماری‌ می‌تواند روی سلامت جسم و روان شما تاثیر بگذارد و زندگی اجتماعی و کاری شما را تغییر دهد. اگر برای کنترل علائم بیماری خود به کمک نیاز دارید، می‌توانید در سایت درمانکده با بهترین متخصصان آشنا شوید و از آن‌ها وقت بگیرید. در درمانکده علاوه بر تعیین وقت حضوری، امکان مشاوره آنلاین پزشکی هم فراهم شده است.

بیشتر بدانیم:گاستریت مزمن چیست؟

سوالات متداول

منابع: verywellhealth, betterhealth.vic, healthdirect